Yuhanna:
Diğer üç Incilden çok farklı olarak kaleme alınan dördüncü İncilin yazarı Zebede ve Salome oğlu Yuhanna, aynı zamanda Hz.İsa'nm arkadaşıdır ve Havarilerden biridir. Mesleği balıkçılık olan Yuhanna'nın, kardeşi Yakub da Havarilerden idi(53). Ancak bazıları onun Galİle(Celile)'li Yuhan-na'dan başka bir Yuhanna olduğunu soy I emektedirler (54). M.S. 49 yılında Havariler Kudüs'te toplandıkları zaman Yuhanna da bu toplantıya katılmıştı. Yuhanna, daha sonra Anadolu'ya geçerek Efes'e yerleşmiş ve buradaki Hristiyan cemaatleri idare etmiştir{55).
Kendisi Filistinli bir Yahudi olmasına rağmen, yazdığı încilde iskenderiye felsefe okulundan alınmış ve temeli Yunan felsefesine dayanan Logos fikri açıkça görülmektedir. Bu durumu nazarı İtibara alan bazı araştırmanlar, eldeki Yuhanna incilini yazan kişinin, Zebede oğlu Havari Yuhanna olamıyacağını, olsa oîsa bunu Yunan felsefesini çok iyi bilen başka bir Yuhanna'nın yazmış olabileceğini ileri sürmüşler-dir(56). Papirüsler üzerine yazılmış olan en eski İncil parçaları, Yuhanna inciline ait olan parçalardır. Son yapılan ilmî araştırmalar, halen elde mevcut olan Yuhanna İncilinin, Zebede oğlu Yuhanna'ya ait esas incil olmadığını, aksine bu metinde birtakım değişiklikler ve düzeltmeler yapıldığını ortaya koymaktadır. Orjinal yazmada yer alan pekçok kısım, şimdi elde mevcut olan İncİlde farklı yerlere yerleştirilmiştir^?). Bazı ilim adamları, Yuhanna incilinde, Pavlos'un takdim ettiklerinden daha makul ve kabul edilebilir bir inancın felsefî takdiminin yapıldığını ileri sürüyorlar. Yuhanna İncilinde vahye dair bilgi yoktur, onda kelâm, ruhu'l-kudüs, sükun, barış ve ikinci doğuş daha geniş yer tutmaktadır.
Esas gayesi bakımından diğer üç Incilden çok farklı olan Yuhanna İncilinin, asıl gayesi (bazı tarihî bilgiler ihtiva etmesine rağmen) teolojiktir. Onda Hz. İsa, Nasırah bir peygamberden ziyade, insan şekline girmiş bir ilâh şeklinde takdim edilmektedir. Bu încilde Tanrı Krallığı mesellerinden çok, Hz. İsa'nın vahiy misyonu ile alâkalı müzakereler vardır.
Sinoptik İndilerde başlangıçta Hz.İsa'nın ilâhlığına dair açık bir ifade yoktu. Sinoptik incillere bu ifadeler, daha sonra yapılan tercümeler esnasında sokulmuştur. Hristiyan müellif Cercis Zevin'e göre, M.S. 96 yılında Asya ve diğer yerlerden gelen piskoposlar, Yuhanna'den Hz.İsa'nın ulûhiyetini ispatlayan bir İncil yazmasını istemişler ve bu istek üzerine Yuhanna, bu İncili yazmıştır. Diğer bîr Hristiyan müellif Yusuf el-Hurî de, aynı şeyi tekrarlayarak Yuhanna'nın, incilini Hz. İsa'nın ulûhiyetini ispatlamak İçin yazdığını ifade etmektedir. Başka bir Hristiyan kaynağı "Mürşidü't-Talibin"e göre Yuhanna İncilinin yazılmasının asıl sebebi, diğer üç İncilin bahsetmediği ve ihmal ettiği Hz. İsa'nın İlâhlığı meselesini ispat etmek, onun zatı ile ilgili bazı sahneleri sağlamlaştırmak, bazı yalancı muallimlerin HzJsa'nın İnsanlığı ve ölümü ile ilgili olarak ileri sürdükleri sapık fikirleri çürütmekti. Mürşidü't-Taübin'in yazarının itirafına göre, daha birinci asırda Hz. İsa'nın ilâhlığını inkâr eden Hristiyanlar vardı ve bu inkarcı Hristiyanlara karşı bazı piskoposlar gelerek Yuhanna'dan, onun ilâhlığını ispatlayan bir İncil yazmasını istemişler, o da bu gaye ile İncilini yazmıştır.
Yuhanna'nın İncili konversiyonist bir İncil olup, bu İncil işe Pavlos'un bıraktığı yerden başlamaktadır. Yuhanna,.İncilini Yunanca bilenlere Yunan kavramları içinde sunmakla kalmadı, o, ayrıca helenistik kavramların dışındaki kavramları da kullandı
harekelerde mevcut sırasıyla üstün, esre, üstün, ötre, ötre şeklinde...