AdigeBatur
Profesör
- Katılım
- 19 Eyl 2006
- Mesajlar
- 1,678
- Tepkime puanı
- 6
- Puanları
- 0
- Yaş
- 43
- Konum
- Ayıntab
- Web sitesi
- www.blogcu.com
Dersimiz Türkçe
_______________________________________________________________________
Türkçe eklemeli bir dildir, kök ve eklerden oluşur. Ekler sona gelir.
Kök: Bir kelimenin anlamlı en küçük birimidir.
istedim (iste- kök)
korkunç (kork- kök)
bilgili (bil- kök)
Ek: Köklere gelen ve çeşitli görevleri olan ses topluluğudur, tek başlarına anlamları yoktur. -yor, -de, -den, -la, -mış...
gözlükçü > göz (kök) -lük (ek) -çü (ek)
Ekler, yapım ekleri ve çekim ekleri olarak içi guruba ayrılır.
Yapım ekleri yeni bir kelime türeten eklerdir (kitap-lık, aş-çı, kork-u)
Çekim eki, eklendiği kelimeden yeni bir kelime türetmez (ağaç-lar, ev-de, masa-yı)
ÇEKİM EKLERi
A) İSİM ÇEKİM EKLERİ:
1) Çokluk Eki: İsimlerin sayı bakımından çokluğunu bildirirler.
*elmalar,çocuklar ,öğrenciler.
2)Hal Ekleri:- i,-e,-den,-de ekleridir.
*Kitabı ver (belirtme hali)
*Yola bak (Yönelme hali)
*Evden geliyorum (Çıkma hali)
*Sende kaldı (Bulunma hali)
*Sıradan insanlarla işim olmaz.(Sıfat yapmıştır ve bu yüzden yapım eki olmuştur)
*Bunlar gözde çocuklardır.(Sıfat yapmıştır ve bu yüzden yapım eki olmuştur)
*Sudan sebeplerle yanıma gelme (Sıfat yapmıştır ve bu yüzden yapım eki olmuştur)
3)İyelik ekleri: Eklendiği isimlerin kime ait olduğunu ifade eder.
*Kitabım,kitabın, kitabı, kitabımız, kitabınız, kitapları iyelik eklerini, ismin başına benim, onun, bizim, sizin, onların zamirlerini getirerek bulabiliriz
4) İlgi ekleri (Tamlama Ekleri) :"ın, in, un, ün" biçimindedir.Belirtili isim tamlaması kurar.
*kapı—n—ın kol—u , müdür—ün oda—sı
5)Eşitlik Eki : "-ca,--ce" biçimindedir.
*Sence bu doğru mu?
*Çocukça davranma
6)Ek eylem Ekleri :İsim soylu sözcükler yüklem yapma göreviyle kullanılan eklerdir.
iyi—y-im, iyi—sin, iyi—dir, iyi—y-iz, iyi—siniz, iyi—dirler
B)FİİL ÇEKİM EKLERİ
1)Zaman ekleri (Bildirme Kipleri) :Fiillerde hareketin yapıldığı zamanı bildirir
*gel—miş (Duyulan geçmiş zaman)
*oku—du (görülen geçmiş zaman)
*gid—i—yor (Şimdi geçmiş zaman )
*yat—acak (Gelecek geçmiş zaman)
*Şimdi gelir (Geniş geçmiş zaman)
2)Dilek kipleri:
*Gider—se—m gelmem (Dilek—şart kipi)
*Biraz daha oturayım (istek kipi)
*Ders çalışalım (istek eki)
*Artık git—meli—y-im (Gereklilik kipi)
*Bunları da oku—sun (Emir eki)
*Dışarı çıkın (Emir eki)
3)Şahıs Ekleri:
Fiillerde kip eklerinden sonra gelerek hareketi kimin yaptığını ifade eder.
Geliyor—um,
çalışmalı—sın,
yaptı-
okusak—k ,
üzülür—üz
koşacak—sınız
yürüdü—ler
YAPIM EKLERİ
Çekim ekleri dışında kalan ekler yapım ekidir.
1)İsimden İsim Yapım Ekleri :
Lık: kömür—lük, göz—lük , kulak—lık …
*lı: Şehir—li , para—lı , ağaç—lı , baş—lı …
*sız: su—suz, para—sız, ev—siz,
*cü: göz—cü, sanat—çı, yol—cu, simit—çi,
*ce: Türk—çe İngiliz—ce
*daş:Çağ—daş, arka—daş, yol—daş
)İsimden Fiil Yapan Ekler :İsim köklerine veya gövdelerine gelerek onlardan fiil türetir.
la :su-la, taş-la, uğur-la
*al: çok-al, az-al, dar-al
*l: doğru-l, sivri-l
*a: kan-a, yaş-a, tür-e, boş-a
*ar: yaş-ar, mor-ar, sarı-ar
*da: fısıl-da, horul-dagürül-de
*at: yön-et, göz-et
3)Fiilden İsim Yapan Ekler:Fiil kök veya gövdelerine gelerek isim yapan eklere denir.
--ca:düşün—ce, eğlen—ce
--ocak—ecek: giyecek, yok—ocak, aç—ocak
--ak:yat—ak, kaç—ak, dur—ak,
--ga:böl—ge, bil—ge, süpür—ge,
--gan:çalış—kan, unut—kan, kay—gan
--gı:sev—gi, çal—gı, as—kı
--gıç:bil—giç, dal—gıç, başlan—gıç
--gın:yor—gun, bil—gin, bez—gin, bit—gin
4) Fiilden Fiil Yapan Ekler:Fiil soylu kelimelerden yeniden fiil yapan eklere denir.
--dır:gül—dür, yap—tır, koş—tur,
--ala:kov—ala, silk—ele,
--er:gider, çık—ar,
--imsa:gül—ümse, an—ımsa,
--ın:gez—in, gör—ün, sev—in, taşı—n,
Türkçe bir dilbilgisi kitabını okumak, bu dili öğrenmek niyetinde olmayanlar için bile bir
zevktir. Türk dilbilgisi kurallar!n!n belirtilmesindeki ustalık, isim ve fiil çekimi sistemindeki
düzenlilik, dilin tüm yapısındaki saydamlık, kolayca anlaşılabilme yeteneği, insan zekâsının
dil aracılığıyla beliren üstün gücünü kavrayabilenlerde hayranlık uyandırır
(Max Müller, İngiliz Dilbilimci)
zevktir. Türk dilbilgisi kurallar!n!n belirtilmesindeki ustalık, isim ve fiil çekimi sistemindeki
düzenlilik, dilin tüm yapısındaki saydamlık, kolayca anlaşılabilme yeteneği, insan zekâsının
dil aracılığıyla beliren üstün gücünü kavrayabilenlerde hayranlık uyandırır
(Max Müller, İngiliz Dilbilimci)
Doğru bir Türkçe için önce dilimizin inceliklerini ve kurallarını iyi bilmek gerekir. Okullarda sıkıcı bir ders olduğu yaygın bir görüş olsa da 
aslında Türkçenin dilbilgisi belirli bir sisteme dayandığından öğrenilmesi çok zor değildir.
Özellikle yurt dışındaki kardeşlerimizin dilbilgisi kurallarını öğrenme şansları olmadığından bu bölüm onlar için çok faydalı olur inşallah.
Pratik ve uygulamaya yönelik bilgilere geçmeden önce Temel bilgilere değinmek yararlı olacak...
aslında Türkçenin dilbilgisi belirli bir sisteme dayandığından öğrenilmesi çok zor değildir. Özellikle yurt dışındaki kardeşlerimizin dilbilgisi kurallarını öğrenme şansları olmadığından bu bölüm onlar için çok faydalı olur inşallah.
Pratik ve uygulamaya yönelik bilgilere geçmeden önce Temel bilgilere değinmek yararlı olacak...
_______________________________________________________________________
Türkçe eklemeli bir dildir, kök ve eklerden oluşur. Ekler sona gelir.
Kök: Bir kelimenin anlamlı en küçük birimidir.
istedim (iste- kök)
korkunç (kork- kök)
bilgili (bil- kök)
Ek: Köklere gelen ve çeşitli görevleri olan ses topluluğudur, tek başlarına anlamları yoktur. -yor, -de, -den, -la, -mış...
gözlükçü > göz (kök) -lük (ek) -çü (ek)
Ekler, yapım ekleri ve çekim ekleri olarak içi guruba ayrılır.
Yapım ekleri yeni bir kelime türeten eklerdir (kitap-lık, aş-çı, kork-u)
Çekim eki, eklendiği kelimeden yeni bir kelime türetmez (ağaç-lar, ev-de, masa-yı)
ÇEKİM EKLERi
A) İSİM ÇEKİM EKLERİ:
1) Çokluk Eki: İsimlerin sayı bakımından çokluğunu bildirirler.
*elmalar,çocuklar ,öğrenciler.
2)Hal Ekleri:- i,-e,-den,-de ekleridir.
*Kitabı ver (belirtme hali)
*Yola bak (Yönelme hali)
*Evden geliyorum (Çıkma hali)
*Sende kaldı (Bulunma hali)
*Sıradan insanlarla işim olmaz.(Sıfat yapmıştır ve bu yüzden yapım eki olmuştur)
*Bunlar gözde çocuklardır.(Sıfat yapmıştır ve bu yüzden yapım eki olmuştur)
*Sudan sebeplerle yanıma gelme (Sıfat yapmıştır ve bu yüzden yapım eki olmuştur)
3)İyelik ekleri: Eklendiği isimlerin kime ait olduğunu ifade eder.
*Kitabım,kitabın, kitabı, kitabımız, kitabınız, kitapları iyelik eklerini, ismin başına benim, onun, bizim, sizin, onların zamirlerini getirerek bulabiliriz
4) İlgi ekleri (Tamlama Ekleri) :"ın, in, un, ün" biçimindedir.Belirtili isim tamlaması kurar.
*kapı—n—ın kol—u , müdür—ün oda—sı
5)Eşitlik Eki : "-ca,--ce" biçimindedir.
*Sence bu doğru mu?
*Çocukça davranma
6)Ek eylem Ekleri :İsim soylu sözcükler yüklem yapma göreviyle kullanılan eklerdir.
iyi—y-im, iyi—sin, iyi—dir, iyi—y-iz, iyi—siniz, iyi—dirler
B)FİİL ÇEKİM EKLERİ
1)Zaman ekleri (Bildirme Kipleri) :Fiillerde hareketin yapıldığı zamanı bildirir
*gel—miş (Duyulan geçmiş zaman)
*oku—du (görülen geçmiş zaman)
*gid—i—yor (Şimdi geçmiş zaman )
*yat—acak (Gelecek geçmiş zaman)
*Şimdi gelir (Geniş geçmiş zaman)
2)Dilek kipleri:
*Gider—se—m gelmem (Dilek—şart kipi)
*Biraz daha oturayım (istek kipi)
*Ders çalışalım (istek eki)
*Artık git—meli—y-im (Gereklilik kipi)
*Bunları da oku—sun (Emir eki)
*Dışarı çıkın (Emir eki)
3)Şahıs Ekleri:
Fiillerde kip eklerinden sonra gelerek hareketi kimin yaptığını ifade eder.
Geliyor—um,
çalışmalı—sın,
yaptı-
okusak—k ,
üzülür—üz
koşacak—sınız
yürüdü—ler
YAPIM EKLERİ
Çekim ekleri dışında kalan ekler yapım ekidir.
1)İsimden İsim Yapım Ekleri :
Lık: kömür—lük, göz—lük , kulak—lık …
*lı: Şehir—li , para—lı , ağaç—lı , baş—lı …
*sız: su—suz, para—sız, ev—siz,
*cü: göz—cü, sanat—çı, yol—cu, simit—çi,
*ce: Türk—çe İngiliz—ce
*daş:Çağ—daş, arka—daş, yol—daş
)İsimden Fiil Yapan Ekler :İsim köklerine veya gövdelerine gelerek onlardan fiil türetir.
la :su-la, taş-la, uğur-la
*al: çok-al, az-al, dar-al
*l: doğru-l, sivri-l
*a: kan-a, yaş-a, tür-e, boş-a
*ar: yaş-ar, mor-ar, sarı-ar
*da: fısıl-da, horul-dagürül-de
*at: yön-et, göz-et
3)Fiilden İsim Yapan Ekler:Fiil kök veya gövdelerine gelerek isim yapan eklere denir.
--ca:düşün—ce, eğlen—ce
--ocak—ecek: giyecek, yok—ocak, aç—ocak
--ak:yat—ak, kaç—ak, dur—ak,
--ga:böl—ge, bil—ge, süpür—ge,
--gan:çalış—kan, unut—kan, kay—gan
--gı:sev—gi, çal—gı, as—kı
--gıç:bil—giç, dal—gıç, başlan—gıç
--gın:yor—gun, bil—gin, bez—gin, bit—gin
4) Fiilden Fiil Yapan Ekler:Fiil soylu kelimelerden yeniden fiil yapan eklere denir.
--dır:gül—dür, yap—tır, koş—tur,
--ala:kov—ala, silk—ele,
--er:gider, çık—ar,
--imsa:gül—ümse, an—ımsa,
--ın:gez—in, gör—ün, sev—in, taşı—n,
