neden zıtlık teşkil etsin ki? ayrıca geçmişde müslüman sosyalist akımlar ve kişiler oldu, bugün de var.
mesela rusya'da sultan galiyev vardı. sovyet rejimiyle anlaşmazlığa düşüp tasfiye edildi. üçüncü dünya ülkelerinin ve müslüman ülkelerin sosyalizm sayesinde kurtulacağını düşünüyordu.
ama olmadı. leninist pratik onları tasfiye ederek ülkelerini ele geçirdi. kendilerince gerekçeleri, sovyet devrimini kuşatan kapitalist emperyalist kampın karşısında daha güçlü olabilmekti.
rus millî devletini güçlendirmekti yani. ama halkların özgür iradeleri harcanıyordu.
3. yol yok. kapitalizm veya sosyalizm. ama bu yolların türevleri olabilir. mesela sosyal devlet olarak kapitalizmin var olması veya kapitalizmin bazı unsurlarını barındıran bir sosyalizm.
sadece devletçilik sosyalizm demek değil. çin'de var bu ama insana yakışmayan bir sistem de var çin'de.
reel sosyalizm, kapitalizmle yarışıp onu geçmeye çalışırken ona benzemeye başladı. daha çok üretim, daha güçlü merkezî devlet, daha çok silahlanma ve daha geniş etki alanları ve uydu devletler... bu da onu sevimsiz kıldı. kapitalizm zaten üretimin de tüketimin de âlâsını yapıyordu. onu bu alanlarda geçmek mümkün değildi.
ama mesela küba'da bedava eğitim ve sağlık hizmetleri bir cazibe olabiliyor. sosyalizmin doğasına uygun.
tabii küba da tek parti vb eski reel sosyalist anlayışla yönetiliyor. ama yine de daha olumlu yönleri var. abd kuşatmasına rağmen bunu yıllardır sürdürüyor.
eskiden sosyalist düşünceler islam coğrafyasında daha etkiliydi. reel sosyalizmin çöküşünden sonra tabii bitti bu etki. artık hiç bir yerde yok.
)
