Sırrı Er / Konuşmak Sanattır

Bizim radyo ve televizyon spikerlerimiz çok az kelimelerle, çok büyük meseleleri ortaya koymaya çalışıyorlar ve bunda başarılı olduklarını sanıyorlar. Meselâ “yoğun” kelimesi Türkçe kelimedir. “Yoğun” kelimesinin kullanıldığı yerler vardır. Suyun yoğunluğu, civanın yoğunluğu veya yoğun bakım deriz. Ama biz yoğunluğu 40 ayrı mânâda kullanmayız ki. Bir arkadaşımıza “İşlerin nasıl?” diyorduk. O bize, “Vallahi işlerim çok” diye cevap veriyordu. Şimdi, “İşlerim yoğun” diyor. “Çok” kelimesinin yerini “yoğun” kelimesi aldı. Eskiden bir başbakanımız, bir siyasimiz bir meydanda veya bir kürsüde “sürekli” alkışlarla konuşmasına devam ederdi. Şimdi yoğun alkışlarla konuşuyor. Eskiden “bardaktan boşalırcasına” yağmur yağardı, şimdi yoğun yağmurlar yağıyor. Eskiden trafik sıkışıklığından dert yanardık şimdi trafik yoğunluğu şaşırtıyor. Eskiden “anlatılmaz bir gayretle çalışılırdı.” Meselâ emniyet kuvvetlerimiz veya kurtarma ekiplerimiz gayretle çalışırlardı, şimdi yoğun bir gayretle çalıştıklarını söylüyoruz. Eskiden bu konuda “ciddi tedbirler” alırdık, şimdi yoğun tedbirler alıyoruz. 15 ayrı mânâyı biz bir tek “yoğun” kelimesiyle ifade ediyoruz. Bu dilin zenginleşmesi değil, fakirleşmesidir. Bu dilimizin kısırlaştığını gösteriyor.

Söz Söyleme Sanatı Üzerine Altın Sözler


Kasım 2010

Kadim tarihlerden bu yana, toplulukların liderleri, bilime damgasını vuranlar, sosyal hayatta ve siyâsette ön safa çıkanlar, insanları arkasından sürükleyenler kimlerdi? Onlar, insanları ikna edebilecek güce sahip sağlam karakterli hatiplerdi. Dünden bugüne söz söyleme sanatı üzerine derlemelerden oluşan bu kitapta, Sokrat'ın savunmasından Orhun Yazıtları'na, Martin Luther King'den Şeyh Şamil'e kadar farklı kültürlerden hatiplerin tarihe geçmiş hitabet örneklerini okuyacaksınız. Ünlü müzisyen Beethoven'un Goethe'ye yazdığı mektup, aynı zamanda eşsiz bir hitâbet örneği değil miydi? Kendisine mektup gönderip imzasını "Toprak Sahibi" diye atan bir kompradora, Ludwig Beethoven'in cevabı "Akıl Sahibi" olmamış mıydı? Bu ondaki eşsiz hitâbet örneğini ve zekâsını ortaya koymaz mı? Aynı şekilde; "Ey Rabbim! Senden başka kimsesi olmayan ben, senden başka her şeyi olana acırım" diyen Konfüçyüs'ün bu sözü ve yine Bediüzzaman Said Nursî'nin birbirinden muhteşem eserleri gerçekte hitâbet şaheserleri değil midir? Hitabet örneklerinin yanı sıra ünlü hatiplerin kimi özelliklerini de bu eserde bulacaksınız. Amerikalı büyük hatip Bryan, "İyi konuşabilme yeteneği sadece Allah vergisi değildir, çalışmakla da kazanılan bir nimettir." der. Yunanistan'ın ünlü büyük hatibi Demosten'in kekeme olduğu hep söylenir. Kekemeliğini düzeltmek için deniz kıyısına gider, dalgalara karşı ağzına aldığı çakıl taşlarıyla konuşma yaparmış. Dünyanın büyük hatiplerinden meşhur Çiçero çok çalışarak bu seviyeye geldi. Tüm bu insanlar kürsüye ilk çıktıklarında heyecanlarından titremişler; fakat zamanla dünyanın sayılı hatipleri haline gelmişlerdir. Siz de belki bu denli ün kazanan bir konuşmacı olmayabilirsiniz ama bulunduğunuz yerin en iyi hatibi olabilirsiniz