Bizim Yunus her zaman efsunkâr, her vakit ranadır.
Kelimelerinden ilhamlar savrulur üstadın, dilinde şekerler ezilir.
Hangi şair kıskanmaz şu yalın ama derin ifadeyi; hangi insan meftun olmaz ona?!
Can illerinden gelmişem
Fani cihanı n’eylerem Şu “can illeri” ifadesindeki ahenk ve şairaneliğe bakınız. İlk mısrada çarpıyor insanı. “Can illeri!”
Birkaç kez tekrar edin bu iki kelimeyi içinizden ve gözlerinizi yumup düşünün… İşlenmiş bir dilin bir medeniyeti taşıdığını söyleyenlere hak verecek siniz. Basit gibi görünen iki kelime…
Bir şair tarafından yan yana getirildiğinde yüksek bir ilhamın bol manzaralı bahçesine götürür sizi. Sanatlı söyleyişlere, lugatlardan özel seçilmiş kelimelere, değişik üslup arayışlarına ihtiyaç yoktur bunun için. Gerçek bir şair, saf ve arı duru dilini kullanarak da şiir yazar ve hem de onu sehl-i mümteni eyler.
Öyle de, “Can illeri” tamlamasını Yunus, “Can meclisi, Bezm-i can, Elest meclisi, Bezm-i elest, Bezm-i ezel, Kalu Bela…”
gibi dinî terminoloji dolayısıyla Arapça veya Farsça kelimelerden kurulu bir tamlamaya kendi öz dilinden bir karşılık olarak kullanıyor. Hani daha dünya yaratılmamıştı da Allah önce canlarımızı var edip bizi huzuruna toplamış, sonra da cemalini göstererek sormuştu:
- Ben sizin Rabbiniz değil miyim?
Bütün ruhlar hiç şüpheye düşmeden ve hiç tereddüt göstermeden;
- Evet, dediler; elbette Sensin bizim Rabbimiz!
Bunun üzerine Allah, “Ben de sizi birbirinize şahit tutuyorum (Bakalım ileride, size dünyada beden giydirdiğimizde bu sözünüzde duracak mısınız, yoksa dönecek misiniz?)” buyurdu ve ancak ondan sonra kalem kaderlerimizi yazmaya başladı. Bu dünyadaki imtihanlarımız işte hep o zaman verdiğimiz sözde durup durmadığımıza dairdir ve âşık için Allah’ın cemalinden ötesi kuru kavgadan ibarettir.
Nitekim Koca Yunus şiirine şöyle devam eder:
Ben dost cemalin görmüşem
Hur-i cinanı n’eylerem
Öyle ya, Can illerinde Dost cemalini gören kişi, cennetlerdeki huriye dönüp bakar mı hiç?
Ne diyelim: “Yunus bir söz diyesi, başka söze benzemez”
İSKENDER PALA