Dergaz
Profesör
TSK Personel Kanunu, terfisi gelen Balyoz sanığı paşaların orduda kalmasına engel. YAŞ, 12 generali tasfiye edebilir.
Balyoz sanığı generallerde n terfisi gelen yaklaşık 12’sinin, yargılama sonuçlanıncaya kadar bulundukları görevlerindeki bekleme süresinin uzatımı da TSK Personel Kanunu’nun 49 ve 50. maddelerine takılabilir, dolayısıyla emekli edilmeleri gerekebilir. İşin yasal boyutu böyleyken, bir de, TSK’da moral ve motavisyonu içeren ahlaki boyutu ve altta terfi bekleyenlerin yığılmalarına yol açacak sıkıntılı bir durum var. Yasalar ve ahlaki boyutun, Balyoz sanığı generallerin emekliliğini ya da ihracını gerektirdiği iddia ediliyor. TSK 65. madde, generallerin terfi zamanı geldiğinde tutuklu olanlar ile tutuklanıp serbest bırakılmış olsalar bile haklarındaki soruşturma ve kovuşturma devam edenlerin terfi edemeyeceğini belirtiyor. Bu yasa hükmünce terfi etmeseler dahi şüpheli generallerin bulundukları rütbede bekleme sürelerinin uzatılması, yargılamanın ne zaman biteceği belirsizken, yıllarca aynı rütbede bekletilmeleri anlamına mı gelecek? Örneğin, hakkında halen yolsuzluk davası devam eden Ethem Erdağı, emekli edilmeseydi, 4 yıllık korgenerallik rütbesinde belki 10 yıl kalması gerekecekti. Hakkında açılan davadan beraat edebilme ihtimaline binaen bulunduğu rütbedeki görev süresini uzatmak diye bir uygulamanın olmadığı kaydediliyor. Tutukluluk geçiren ve halen yargılanmakta olan bir general zaten terfi şartlarını sağlayamamaktadır, o yüzden görev süresinin uzatılması diye bir şey düşünülmemelidir.
28’i general ve amiral toplam 102 asker hakkında tutuklama emri çıkartılmasıyla birlikte gözler, haftaya Pazar günü başlayacak Yüksek Askeri Şûra (YAŞ) toplantısına çevrildi. Kararı alan İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi’nin emri Emniyet Genel Müdürlüğü’ne ulaşırken, tutuklanması istenen askerlerden terfisi gelenlerin yasal durumu ve ahlaken izlenmesi gereken yöntemler de tartışılmaya devam ediliyor. Taraf’ın görüşlerine başvurduğu, konunun yasal veçhesine hâkim bir emekli askere yönelttiğimiz sorular ve yanıtlarını aşağıda sunuyoruz.
TSK Personel Kanunu ne diyor
S: Son günlerde bazı gazetelerde Balyoz Darbe Planı iddiaları kapsamında tutuklanıp sonradan serbest bırakılan generallerden terfi sırasında olanların, hukuken mümkün olmadığı için terfi ettirilmeyecekleri ancak ilerde beraat edebilecekleri düşüncesiyle emekli de edilmeyecekleri ve görev sürelerinin uzatılacağı şeklinde haberler yayımlanıyor. Bu arada 102 subayın tutuklanması için de karar çıktı. Bu iddiaları hukuken nasıl yorumlamak gerekiyor?
C: TSK Personel Kanunu 65. maddesinde çok net bir şekilde, terfi zamanı geldiğinde tutuklu olanlar ile tutuklanıp serbest bırakılmış olsalar bile haklarındaki soruşturma ve kovuşturma devam edenlerin terfi edemeyeceği belirtilmektedir. Bu nedenle son dönemde başta Balyoz olmak üzere çeşitli soruşturmalarda tutuklanmış olan generallerin bir üst rütbeye, albayların ise generalliğe terfi etmesinin önü hukuken kapalıdır. Bu nedenle YAŞ toplantısında terfi edip etmeyecekleri görüşülemez. Terfi edebilmeleri için diğer mesleki şartlara ilave olarak beraat etmeleri gerekmektedir.
Bu aşamada, TSK Personel Kanunu’nun en az 65. maddesi kadar kritik olan bir başka maddesinin, yani general/amiral kontenjanları ile terfiler ve görev sürelerinin uzatılmasını düzenleyen 49. maddesinin de bilinmesi ve değerlendirilmesi gereklidir.
TSK’da toplam kaç general ve amiralin görev yapabileceği 926 sayılı TSK Personel Kanunu’nun 49. maddesi ile sınırlandırılmıştır. Maddenin b fıkrasındaki tabloda, Kuvvet Komutanlıkları itibariyle hangi rütbeden kaçar general bulunabileceğini gösteren bir tablo vardır. Buradaki rakamların toplamı 301’dir. Bu rakama ilave olarak;
a- “Hizmet ve görev ihtiyacı sebebiyle” bulunduğu rütbede hizmete devam etmelerine ihtiyaç olan, yani temdit edilen general/amiraller (temdit) için kullanılabilecek 49 (d fıkrası),
b- Askerî Yargıtay ve Askerî Yüksek İdare Mahkemesi’nde görevli general/amiraller ile GATA’da görevli öğretim üyesi general/amiraller ve Doçent/Profesör unvanlı general/amiraller için kullanılabilecek 15-17 kontenjan (e fıkrası),
c- Genelkurmay Başkanlığı ve Kara Kuvvetleri Komutanlığı için kullanılan 2 (h ve i fıkraları) kontenjan daha vardır.
Bunların toplamı yaklaşık 365-367 (General) rakamını bulmaktadır. General rütbelerinin bekleme süresi 4’er yıl olduğu için, son 4 Şûra’daki terfi rakamlarını toplayıp, buna son Şura’daki temditli general sayısı ile özel durumu olan Genelkurmay Başkanlığı ve Kara Kuvvetleri Komutanlığı için 2 eklendiğinde, halen ne kadar general/amiralin görevde olduğu bulunabilir. Tabii, son yıllarda istifa eden generallerin bu toplamdan çıkarılması unutulmamalıdır. Bu basit sistematik açısından bakıldığında TSK’da şu anda general/amiral kontenjan doluluk oranının yüzde 100 olduğu görülecektir. Diğer bir deyişle şu anda TSK’da 367 general görev yapmaktadır.
Terfi olursa TSK zarar görür
General/amiral sayısına ilişkin kontenjan sınırlıdır. Eğer, sırf yargılamaları sürüyor diye emekli edilmezler ve görev süreleri uzatılır ise, kontenjan boşalmaz ve alttan gelip de general/amiral olmayı ya da üst rütbeye çıkmayı hak edenler terfi edemezler. Bu hem onlar için hem de TSK için zararlı olacaktır.
S: Balyoz davasında yargılanacak olan ve tutukluluk geçiren general ve amirallerin görev sürelerini uzatmanın hukuken mahzurları nedir?
C: İki temel mahzuru daha vardır:
a. General/amiral sayısına ilişkin kontenjan sınırlıdır. Eğer, sırf yargılamaları sürüyor diye emekli edilmezler ve görev süreleri uzatılır ise, kontenjan boşalmaz ve alttan gelip de general/amiral olmayı ya da üst rütbeye çıkmayı hak edenler terfi edemezler. Bu hem onlar için hem de TSK için zararlı olacaktır.
b. Görev süresinin uzatılmasına ihtiyaç duyulan general/amiraller için kullanılabilecek olan kontenjan ancak “hizmet ve görev ihtiyacı” için yani kamu yararına kullanılabilir. Balyozda yargılanıyorlar diye görev süresi uzatılanlar için kullanılacak olan kontenjan, gerçekten uzatmayı hak eden bazı general/amirallerin uzatma alamamasına sebep olacaktır.
Yukarıda her iki durumda TSK’da moral ve motivasyonun azalmasına yol açar. Ayrıca darbe gibi anayasa dışı işleri aklından geçirebilecek olanlara karşı caydırıcılığın azalmasına vesile olur.
Terfi bekletilir mi
S: Bazı gazetelerde askerî kaynaklara atfen, emekli Korgeneral Ethem Erdağı’nın da yargılanırken terfi sırasını geldiğini ve bekleme süresinin 1 yıl uzadığını anımsatarak benzer formülün Balyoz sanıkları için de işletilebileceğini yazdılar. Bu formül mümkün mü?
C: Ethem Erdağı’nın yargılanması uygun bir örnek değildir. Çünkü Erdağı tutuklanmamıştı. Tutuklanmamış olduğu için, terfi ettirilmedi ama görev süresi 1 yıl uzatıldı. Sonra da ceza alacağı ortaya çıkınca emekli edildi. Erdağı kararını Askerî Yargıtay bozdu ve dava yeniden görüşülüyor. Yargılama ne zaman biter kimse bilemez. Eğer bazı gazetelerde yazıldığı gibi yapılacak olsa Erdağı’nın 4 yıllık Korgenerallik rütbesinde 10 yıl kalması gerekecekti.
Görev süresi u-za-tı-la-maz
Bir general/amiralin görev süresi, ancak terfi koşullarını sağladığı halde bir üst rütbede yeterince kontenjan bulunmaması ve “Hizmet ve görev ihtiyacı sebebiyle bulundukları rütbede hizmete devam etmelerinde zaruret görülmesi” koşuluyla uzatılabilir. Bu husus 49. maddenin d fıkrasında çok net bir şekilde belirtilmiştir. “Hakkında açılan davadan beraat edebilme ihtimaline binaen bulunduğu rütbedeki görev süresini uzatmak” diye bir şey yoktur. Tutukluluk geçiren ve halen yargılanmakta olan bir general zaten terfi şartlarını sağlayamamaktadır. O yüzden görev süresinin uzatılması diye bir şey düşünülmemelidir.
S: 49’ncu maddenin f fıkrasında da “Bekleme süreleri sonunda terfi ettirilemeyen general/amirallerin emekliye sevk edileceği” çok açıkça belirtiliyor diyorsunuz, açar mısınız?
49. madde hükümleri birarada değerlendirildiğinde ortaya şöyle bir durum çıkmaktadır:
1- Bu seneki YAŞ’ta bulunduğu rütbede 4’ncü yılını dolduran generaller (2006 terfililer) ile 4’ncü yılını daha önceki sene doldurup da uzatma alan generallerin (2009’da temdit alanlar) bir üst rütbeye terfi durumu görüşülecektir. YAŞ’ta bir de tuğgeneralliğe yükselebilecek durumda olan albayların durumu görüşülecektir.
2- Terfisi görüşülen personelin ilk olarak terfi şartlarını sağlaması gerekir. Balyoz davasında yargılanacak olan generallerden, soruşturma aşamasında tutuklanmış olanlar, daha sonradan serbest kalmış olsalar bile dava sonuçlanıncaya kadar terfi edemezler. (65’nci madde)
3- Terfi şartını sağladıktan sonraki koşul ise bir üst rütbede boş kontenjan olması ve o kontenjana girebilecek adaylardan daha başarılı olunmasıdır.
4- Terfi şartlarını sağlayanlar arasından, kontenjana göre en başarılı olanlar terfi eder; hizmet ve görev açısından ihtiyaç duyulanların ise rütbe süresi bir sene uzatılır. Uzatılabilmek için de temdit kontenjanı içinde olmak gerekir.
5- Terfi edemeyecek olanlar da eğer rütbe süreleri uzatılamaz ise 49. maddenin f fıkrası gereğince emekli edilirler.
6- Bir general/amiralin görev süresi, ancak terfi koşullarını sağladığı halde bir üst rütbede yeterince kontenjan bulunmaması ve “Hizmet ve görev ihtiyacı sebebiyle bulundukları rütbede hizmete devam etmelerinde zaruret görülmesi” koşuluyla uzatılabilir. Bu husus 49. maddenin d fıkrasında çok net bir şekilde belirtilmiştir. “Hakkında açılan davadan beraat edebilme ihtimaline binaen bulunduğu rütbedeki görev süresini uzatmak” diye bir şey yoktur.
7- Tutukluluk geçiren ve halen yargılanmakta olan bir general zaten terfi şartlarını sağlayamamaktadır. O yüzden görev süresinin uzatılması diye bir şey düşünülmemelidir.
Subay Sicil Yönetmeliği’ne aykırı
S: TSK Personel Kanunu’nun 50. maddesinin de dikkate alınması gerektiğini belirtiyorsunuz. Nedir bu madde?
C: 65 ve 49. maddeler dışında, dikkate alınması gerek bir diğer önemli madde de 50. maddedir. Bu maddenin c fıkrasında disiplinsizlik ve ahlaki durumları sebebiyle Silahlı Kuvvetlerde kalmaları uygun görülmeyen subayların hizmet sürelerine bakılmaksızın ayırma işlemine tabi tutulacakları, bunun nasıl uygulanacağının da subay sicil yönetmeliğinde gösterileceği belirtilmektedir. Bu madde, Bursa İl Jandarma Alay Komutanı iken bir suç örgütüyle bağlantısı olduğu gerekçesiyle tutuklanan Kıdemli Albay Aydın Yeşil’e uygulandı. Yeşil, sivil mahkemedeki yargılama tamamlanmadan Askerî Yüksek İdare Mahkemesi’nin (AYİM) onayı ile Aralık 2009’da meslekten ihraç edildi.
Subay Sicil Yönetmeliğinin “Disiplinsizlik ve ahlakî durum nedeniyle ayırma” başlıklı 91. maddesinde de hangi nedenlerle personelin TSK’dan çıkarılacağı belirtilmektedir. Mesela irticai faaliyete karıştıkları için çıkarılma şeklindeki uygulama, 91. maddenin f fıkrasındaki “Tutum ve davranışları ile yasa dışı siyasi, yıkıcı, bölücü, irticai ve ideolojik görüşleri benimsediği, bu gibi faaliyetlerde bulunduğu veya karıştığı anlaşılanlar” hükmüne dayanılarak yapılmaktadır.
91. maddenin e fıkrasında “TSK’nın itibarını sarsacak şekilde ahlak dışı hareketlerde bulunanların” da TSK’dan çıkarılacağı belirtilmektedir. Bu kapsamda son dönemde çeşitli suçlardan tutuklanan ve hakkında dava açılan pek çok subay, yargılama süreci beklenmeden TSK’dan çıkarılmıştır. Örneğin Atabeyler çetesi davasında yargılanan Yüzbaşı Murat Eren daha yargılama bitmeden TSK’dan çıkarılmıştır.
Ortada böyle bir örnek var iken, Balyoz davasında tutuklanan ve serbest kalmış olsalar bile yargılanacak olan generallerin bırakın terfi ya da görev süresi uzatılmasını, neden YAŞ kararı ile ihraç edilmeyeceklerini sorgulamak gerekmez mi? Ya da eğer bu tür bir uygulama kişi yararı - kamu yararı dengesine aykırı olacak ise, diğer suçlardan yargılananların neden dava sonucu kesinleşmeden TSKdan ihraç edilmekte olduğunu sorgulamak daha demokrat ve daha dürüst olmaz mı?
49 ve 50’nci maddeler terfiye izin vermiyor
926 sayılı TSK Personel Kanunu, söyleşide bahsedilen bazı maddeler; Madde 49 - (Değişik madde: 28/06/1978 - 2159/2 md.)
d) (Değişik bent: 09/08/1993 - KHK - 499/9md.) Hizmet ve görev ihtiyacı sebebiyle bulundukları rütbede hizmete devam etmelerinde zaruret görülen muharip ve yardımcı sınıf general ve amirallerden her yıl en fazla 36 general ve amiral, terfi için yapılan yeterlik sıralamasında yıllık kontenjana göre yeterlik notu bir üst rütbeye yükseltilenlerden sonra gelmek şartıyla, Genelkurmay Başkanı’nın teklifi ve Yüksek Askerî Şûra’nın üçte iki çoğunluğunun kararı ile bir yıl daha aynı rütbede hizmete devam edebilirler.
Bir üst rütbede yıllık kontenjanı olmayan gruplardaki general - amirallerin aynı rütbede bir yıl daha hizmete devam edebilmeleri diğer kuvvetlerden yıllık kontenjanı olan gruplardaki emsalinin terfi veya hizmete devam ederken aldığı yeterlik notu kadar veya daha fazla not alması şartıyla, yukarıdaki fıkra hükümlerine göre olur. Görev süreleri uzatılanlar 47’nci madde (f) bendi hükümleri saklı kalmak kaydıyla müteakip yıl 54’ncü madde esaslarına göre yeniden değerlendirmeye tabi tutulur.
Normal rütbe bekleme süresi sonunda bu bendin birinci ve ikinci fıkralarındaki esaslara göre, görev süresi uzatılarak bir yıl daha hizmete devam edenler, aynı esaslara göre her yıl yeniden değerlendirilmek ve rütbeye mahsus yaş haddini geçmemek şartıyla üç yıl daha bulundukları rütbede hizmete devam ettirilebilirler.
f) (Değişik bent: 09/08/1993 - KHK - 499/9 md.) Bekleme süreleri sonunda terfi ettirilemeyen general ve amiraller emekliye sevk edilir.
i) (Değişik bent: 29/07/1983 - 2870/3 md.) Kuvvet Komutanlığı’na atanan orgeneral-oramiraller 2 yıl bu görevde kalabilirler. Bu süre, Genelkurmay Başkanı’nın teklifi, Milli Savunma Bakanı’nın inhası, Başbakanın imzalayacağı ve Cumhurbaşkanı’nın onaylayacağı kararname ile bir yıl daha uzatılabilir. Görevdeki kalış sürelerinin tesbitinde, atanmış bulundukları yılın 30 Ağustos tarihi esas alınır.
Ancak bu süreler içinde rütbeye mahsus yaş haddini geçemeyecekleri gibi, gerektiğinde atanma usulüne uygun bir işlemle Kuvvet Komutanlığı görevinden alınabilirler.
Kuvvet Komutanlığı esnasında rütbe bekleme süresi dolan orgeneraloramiraller (b) bendinde belirtilen miktarlar dışına çıkarılırlar.
Madde 50 - (Değişik madde: 07/07/1971-1424/18 md.)
(Değişik fıkra: 28/06/2001 - 4699 S.K./7. md.) Kadrosuzluk, yetersizlik, disiplinsizlik, ahlaki durum veya (d) bendindeki suçlardan hükümlülük nedeni ile aşağıda belirtilen esas ve şartlar dahilinde subaylar hakkında Silahlı Kuvvetlerden ayırma işlemi yapılır.
c) Disiplinsizlik veya ahlakî durum sebebiyle ayırma:
Kaynak: Taraf
aktifhaber
28’i general ve amiral toplam 102 asker hakkında tutuklama emri çıkartılmasıyla birlikte gözler, haftaya Pazar günü başlayacak Yüksek Askeri Şûra (YAŞ) toplantısına çevrildi. Kararı alan İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi’nin emri Emniyet Genel Müdürlüğü’ne ulaşırken, tutuklanması istenen askerlerden terfisi gelenlerin yasal durumu ve ahlaken izlenmesi gereken yöntemler de tartışılmaya devam ediliyor. Taraf’ın görüşlerine başvurduğu, konunun yasal veçhesine hâkim bir emekli askere yönelttiğimiz sorular ve yanıtlarını aşağıda sunuyoruz.
TSK Personel Kanunu ne diyor
S: Son günlerde bazı gazetelerde Balyoz Darbe Planı iddiaları kapsamında tutuklanıp sonradan serbest bırakılan generallerden terfi sırasında olanların, hukuken mümkün olmadığı için terfi ettirilmeyecekleri ancak ilerde beraat edebilecekleri düşüncesiyle emekli de edilmeyecekleri ve görev sürelerinin uzatılacağı şeklinde haberler yayımlanıyor. Bu arada 102 subayın tutuklanması için de karar çıktı. Bu iddiaları hukuken nasıl yorumlamak gerekiyor?
C: TSK Personel Kanunu 65. maddesinde çok net bir şekilde, terfi zamanı geldiğinde tutuklu olanlar ile tutuklanıp serbest bırakılmış olsalar bile haklarındaki soruşturma ve kovuşturma devam edenlerin terfi edemeyeceği belirtilmektedir. Bu nedenle son dönemde başta Balyoz olmak üzere çeşitli soruşturmalarda tutuklanmış olan generallerin bir üst rütbeye, albayların ise generalliğe terfi etmesinin önü hukuken kapalıdır. Bu nedenle YAŞ toplantısında terfi edip etmeyecekleri görüşülemez. Terfi edebilmeleri için diğer mesleki şartlara ilave olarak beraat etmeleri gerekmektedir.
Bu aşamada, TSK Personel Kanunu’nun en az 65. maddesi kadar kritik olan bir başka maddesinin, yani general/amiral kontenjanları ile terfiler ve görev sürelerinin uzatılmasını düzenleyen 49. maddesinin de bilinmesi ve değerlendirilmesi gereklidir.
TSK’da toplam kaç general ve amiralin görev yapabileceği 926 sayılı TSK Personel Kanunu’nun 49. maddesi ile sınırlandırılmıştır. Maddenin b fıkrasındaki tabloda, Kuvvet Komutanlıkları itibariyle hangi rütbeden kaçar general bulunabileceğini gösteren bir tablo vardır. Buradaki rakamların toplamı 301’dir. Bu rakama ilave olarak;
a- “Hizmet ve görev ihtiyacı sebebiyle” bulunduğu rütbede hizmete devam etmelerine ihtiyaç olan, yani temdit edilen general/amiraller (temdit) için kullanılabilecek 49 (d fıkrası),
b- Askerî Yargıtay ve Askerî Yüksek İdare Mahkemesi’nde görevli general/amiraller ile GATA’da görevli öğretim üyesi general/amiraller ve Doçent/Profesör unvanlı general/amiraller için kullanılabilecek 15-17 kontenjan (e fıkrası),
c- Genelkurmay Başkanlığı ve Kara Kuvvetleri Komutanlığı için kullanılan 2 (h ve i fıkraları) kontenjan daha vardır.
Bunların toplamı yaklaşık 365-367 (General) rakamını bulmaktadır. General rütbelerinin bekleme süresi 4’er yıl olduğu için, son 4 Şûra’daki terfi rakamlarını toplayıp, buna son Şura’daki temditli general sayısı ile özel durumu olan Genelkurmay Başkanlığı ve Kara Kuvvetleri Komutanlığı için 2 eklendiğinde, halen ne kadar general/amiralin görevde olduğu bulunabilir. Tabii, son yıllarda istifa eden generallerin bu toplamdan çıkarılması unutulmamalıdır. Bu basit sistematik açısından bakıldığında TSK’da şu anda general/amiral kontenjan doluluk oranının yüzde 100 olduğu görülecektir. Diğer bir deyişle şu anda TSK’da 367 general görev yapmaktadır.
Terfi olursa TSK zarar görür
General/amiral sayısına ilişkin kontenjan sınırlıdır. Eğer, sırf yargılamaları sürüyor diye emekli edilmezler ve görev süreleri uzatılır ise, kontenjan boşalmaz ve alttan gelip de general/amiral olmayı ya da üst rütbeye çıkmayı hak edenler terfi edemezler. Bu hem onlar için hem de TSK için zararlı olacaktır.
S: Balyoz davasında yargılanacak olan ve tutukluluk geçiren general ve amirallerin görev sürelerini uzatmanın hukuken mahzurları nedir?
C: İki temel mahzuru daha vardır:
a. General/amiral sayısına ilişkin kontenjan sınırlıdır. Eğer, sırf yargılamaları sürüyor diye emekli edilmezler ve görev süreleri uzatılır ise, kontenjan boşalmaz ve alttan gelip de general/amiral olmayı ya da üst rütbeye çıkmayı hak edenler terfi edemezler. Bu hem onlar için hem de TSK için zararlı olacaktır.
b. Görev süresinin uzatılmasına ihtiyaç duyulan general/amiraller için kullanılabilecek olan kontenjan ancak “hizmet ve görev ihtiyacı” için yani kamu yararına kullanılabilir. Balyozda yargılanıyorlar diye görev süresi uzatılanlar için kullanılacak olan kontenjan, gerçekten uzatmayı hak eden bazı general/amirallerin uzatma alamamasına sebep olacaktır.
Yukarıda her iki durumda TSK’da moral ve motivasyonun azalmasına yol açar. Ayrıca darbe gibi anayasa dışı işleri aklından geçirebilecek olanlara karşı caydırıcılığın azalmasına vesile olur.
Terfi bekletilir mi
S: Bazı gazetelerde askerî kaynaklara atfen, emekli Korgeneral Ethem Erdağı’nın da yargılanırken terfi sırasını geldiğini ve bekleme süresinin 1 yıl uzadığını anımsatarak benzer formülün Balyoz sanıkları için de işletilebileceğini yazdılar. Bu formül mümkün mü?
C: Ethem Erdağı’nın yargılanması uygun bir örnek değildir. Çünkü Erdağı tutuklanmamıştı. Tutuklanmamış olduğu için, terfi ettirilmedi ama görev süresi 1 yıl uzatıldı. Sonra da ceza alacağı ortaya çıkınca emekli edildi. Erdağı kararını Askerî Yargıtay bozdu ve dava yeniden görüşülüyor. Yargılama ne zaman biter kimse bilemez. Eğer bazı gazetelerde yazıldığı gibi yapılacak olsa Erdağı’nın 4 yıllık Korgenerallik rütbesinde 10 yıl kalması gerekecekti.
Görev süresi u-za-tı-la-maz
Bir general/amiralin görev süresi, ancak terfi koşullarını sağladığı halde bir üst rütbede yeterince kontenjan bulunmaması ve “Hizmet ve görev ihtiyacı sebebiyle bulundukları rütbede hizmete devam etmelerinde zaruret görülmesi” koşuluyla uzatılabilir. Bu husus 49. maddenin d fıkrasında çok net bir şekilde belirtilmiştir. “Hakkında açılan davadan beraat edebilme ihtimaline binaen bulunduğu rütbedeki görev süresini uzatmak” diye bir şey yoktur. Tutukluluk geçiren ve halen yargılanmakta olan bir general zaten terfi şartlarını sağlayamamaktadır. O yüzden görev süresinin uzatılması diye bir şey düşünülmemelidir.
S: 49’ncu maddenin f fıkrasında da “Bekleme süreleri sonunda terfi ettirilemeyen general/amirallerin emekliye sevk edileceği” çok açıkça belirtiliyor diyorsunuz, açar mısınız?
49. madde hükümleri birarada değerlendirildiğinde ortaya şöyle bir durum çıkmaktadır:
1- Bu seneki YAŞ’ta bulunduğu rütbede 4’ncü yılını dolduran generaller (2006 terfililer) ile 4’ncü yılını daha önceki sene doldurup da uzatma alan generallerin (2009’da temdit alanlar) bir üst rütbeye terfi durumu görüşülecektir. YAŞ’ta bir de tuğgeneralliğe yükselebilecek durumda olan albayların durumu görüşülecektir.
2- Terfisi görüşülen personelin ilk olarak terfi şartlarını sağlaması gerekir. Balyoz davasında yargılanacak olan generallerden, soruşturma aşamasında tutuklanmış olanlar, daha sonradan serbest kalmış olsalar bile dava sonuçlanıncaya kadar terfi edemezler. (65’nci madde)
3- Terfi şartını sağladıktan sonraki koşul ise bir üst rütbede boş kontenjan olması ve o kontenjana girebilecek adaylardan daha başarılı olunmasıdır.
4- Terfi şartlarını sağlayanlar arasından, kontenjana göre en başarılı olanlar terfi eder; hizmet ve görev açısından ihtiyaç duyulanların ise rütbe süresi bir sene uzatılır. Uzatılabilmek için de temdit kontenjanı içinde olmak gerekir.
5- Terfi edemeyecek olanlar da eğer rütbe süreleri uzatılamaz ise 49. maddenin f fıkrası gereğince emekli edilirler.
6- Bir general/amiralin görev süresi, ancak terfi koşullarını sağladığı halde bir üst rütbede yeterince kontenjan bulunmaması ve “Hizmet ve görev ihtiyacı sebebiyle bulundukları rütbede hizmete devam etmelerinde zaruret görülmesi” koşuluyla uzatılabilir. Bu husus 49. maddenin d fıkrasında çok net bir şekilde belirtilmiştir. “Hakkında açılan davadan beraat edebilme ihtimaline binaen bulunduğu rütbedeki görev süresini uzatmak” diye bir şey yoktur.
7- Tutukluluk geçiren ve halen yargılanmakta olan bir general zaten terfi şartlarını sağlayamamaktadır. O yüzden görev süresinin uzatılması diye bir şey düşünülmemelidir.
Subay Sicil Yönetmeliği’ne aykırı
S: TSK Personel Kanunu’nun 50. maddesinin de dikkate alınması gerektiğini belirtiyorsunuz. Nedir bu madde?
C: 65 ve 49. maddeler dışında, dikkate alınması gerek bir diğer önemli madde de 50. maddedir. Bu maddenin c fıkrasında disiplinsizlik ve ahlaki durumları sebebiyle Silahlı Kuvvetlerde kalmaları uygun görülmeyen subayların hizmet sürelerine bakılmaksızın ayırma işlemine tabi tutulacakları, bunun nasıl uygulanacağının da subay sicil yönetmeliğinde gösterileceği belirtilmektedir. Bu madde, Bursa İl Jandarma Alay Komutanı iken bir suç örgütüyle bağlantısı olduğu gerekçesiyle tutuklanan Kıdemli Albay Aydın Yeşil’e uygulandı. Yeşil, sivil mahkemedeki yargılama tamamlanmadan Askerî Yüksek İdare Mahkemesi’nin (AYİM) onayı ile Aralık 2009’da meslekten ihraç edildi.
Subay Sicil Yönetmeliğinin “Disiplinsizlik ve ahlakî durum nedeniyle ayırma” başlıklı 91. maddesinde de hangi nedenlerle personelin TSK’dan çıkarılacağı belirtilmektedir. Mesela irticai faaliyete karıştıkları için çıkarılma şeklindeki uygulama, 91. maddenin f fıkrasındaki “Tutum ve davranışları ile yasa dışı siyasi, yıkıcı, bölücü, irticai ve ideolojik görüşleri benimsediği, bu gibi faaliyetlerde bulunduğu veya karıştığı anlaşılanlar” hükmüne dayanılarak yapılmaktadır.
91. maddenin e fıkrasında “TSK’nın itibarını sarsacak şekilde ahlak dışı hareketlerde bulunanların” da TSK’dan çıkarılacağı belirtilmektedir. Bu kapsamda son dönemde çeşitli suçlardan tutuklanan ve hakkında dava açılan pek çok subay, yargılama süreci beklenmeden TSK’dan çıkarılmıştır. Örneğin Atabeyler çetesi davasında yargılanan Yüzbaşı Murat Eren daha yargılama bitmeden TSK’dan çıkarılmıştır.
Ortada böyle bir örnek var iken, Balyoz davasında tutuklanan ve serbest kalmış olsalar bile yargılanacak olan generallerin bırakın terfi ya da görev süresi uzatılmasını, neden YAŞ kararı ile ihraç edilmeyeceklerini sorgulamak gerekmez mi? Ya da eğer bu tür bir uygulama kişi yararı - kamu yararı dengesine aykırı olacak ise, diğer suçlardan yargılananların neden dava sonucu kesinleşmeden TSKdan ihraç edilmekte olduğunu sorgulamak daha demokrat ve daha dürüst olmaz mı?
49 ve 50’nci maddeler terfiye izin vermiyor
926 sayılı TSK Personel Kanunu, söyleşide bahsedilen bazı maddeler; Madde 49 - (Değişik madde: 28/06/1978 - 2159/2 md.)
d) (Değişik bent: 09/08/1993 - KHK - 499/9md.) Hizmet ve görev ihtiyacı sebebiyle bulundukları rütbede hizmete devam etmelerinde zaruret görülen muharip ve yardımcı sınıf general ve amirallerden her yıl en fazla 36 general ve amiral, terfi için yapılan yeterlik sıralamasında yıllık kontenjana göre yeterlik notu bir üst rütbeye yükseltilenlerden sonra gelmek şartıyla, Genelkurmay Başkanı’nın teklifi ve Yüksek Askerî Şûra’nın üçte iki çoğunluğunun kararı ile bir yıl daha aynı rütbede hizmete devam edebilirler.
Bir üst rütbede yıllık kontenjanı olmayan gruplardaki general - amirallerin aynı rütbede bir yıl daha hizmete devam edebilmeleri diğer kuvvetlerden yıllık kontenjanı olan gruplardaki emsalinin terfi veya hizmete devam ederken aldığı yeterlik notu kadar veya daha fazla not alması şartıyla, yukarıdaki fıkra hükümlerine göre olur. Görev süreleri uzatılanlar 47’nci madde (f) bendi hükümleri saklı kalmak kaydıyla müteakip yıl 54’ncü madde esaslarına göre yeniden değerlendirmeye tabi tutulur.
Normal rütbe bekleme süresi sonunda bu bendin birinci ve ikinci fıkralarındaki esaslara göre, görev süresi uzatılarak bir yıl daha hizmete devam edenler, aynı esaslara göre her yıl yeniden değerlendirilmek ve rütbeye mahsus yaş haddini geçmemek şartıyla üç yıl daha bulundukları rütbede hizmete devam ettirilebilirler.
f) (Değişik bent: 09/08/1993 - KHK - 499/9 md.) Bekleme süreleri sonunda terfi ettirilemeyen general ve amiraller emekliye sevk edilir.
i) (Değişik bent: 29/07/1983 - 2870/3 md.) Kuvvet Komutanlığı’na atanan orgeneral-oramiraller 2 yıl bu görevde kalabilirler. Bu süre, Genelkurmay Başkanı’nın teklifi, Milli Savunma Bakanı’nın inhası, Başbakanın imzalayacağı ve Cumhurbaşkanı’nın onaylayacağı kararname ile bir yıl daha uzatılabilir. Görevdeki kalış sürelerinin tesbitinde, atanmış bulundukları yılın 30 Ağustos tarihi esas alınır.
Ancak bu süreler içinde rütbeye mahsus yaş haddini geçemeyecekleri gibi, gerektiğinde atanma usulüne uygun bir işlemle Kuvvet Komutanlığı görevinden alınabilirler.
Kuvvet Komutanlığı esnasında rütbe bekleme süresi dolan orgeneraloramiraller (b) bendinde belirtilen miktarlar dışına çıkarılırlar.
Madde 50 - (Değişik madde: 07/07/1971-1424/18 md.)
(Değişik fıkra: 28/06/2001 - 4699 S.K./7. md.) Kadrosuzluk, yetersizlik, disiplinsizlik, ahlaki durum veya (d) bendindeki suçlardan hükümlülük nedeni ile aşağıda belirtilen esas ve şartlar dahilinde subaylar hakkında Silahlı Kuvvetlerden ayırma işlemi yapılır.
c) Disiplinsizlik veya ahlakî durum sebebiyle ayırma:
Kaynak: Taraf
aktifhaber
