Nietzsche'ye Dair...

“... Eine Umwertung aller Werte, dies Fragezeichen so schwarz, so ungeheuer, dass es Schatten auf Den wirft, der es setzt — ein solches Schicksal von Aufgabe zwingt jeden Augenblick, in die Sonne zu laufen, einen schweren, allzu schwer gewordenen Ernst von sich zu schütteln, ...” Friedrich Wilhelm Nietzsche | Götzen-Dämmerung, Vorwort

“... Tüm dikeyleri yatay hâle getirmek, bu iş için yapılacak sorgulamaların diktiği soru işaretleri öyle karanlık, öyle büyük bir gölge atıyorlar ki — bu işin kaderi her an bu gölgeden güneşe kaçmak, her an bu ciddi işin yükünü üzerinden atmaktır, ...” Friedrich Wilhelm Nietzsche | Putların Alacakaranlığı adlı kitabın önsözünden bir kesit

Aslında kitabın adı “Putların Şafağı” olması lazım.

Malesef bu kitabı Türkçeye çevirenler “güneşe kaçmak” kısmını olumlu anlamda kullanıldığını sanıp “güneşe koşmak” olarak çevirmişler. Oysa Nietzsche'nin orada demek istediği; Putları yıkmak için yapılan sorgulamaların ortaya çıkardığı soru işaretleri o kadar büyük ki o soru işaretlerinin karanlık gölgesinde durmak insanı üşütüyor, dolayısıyla bu tür sorgulamaların kaderi hep sıcağa kaçmak, güneşe kaçmakla, sorgulamadan kaçmakla neticelenmiş, anlamındadır.

Friedrich Nietzsche | Ahlak Haricinden Hakikat ve Yalan Üzerine, 1. Bölüm, ilk 3 paragraf

Metnin geri kalan kısmı bunun 8-9 misli uzunluğundadır, çevirdikçe buradan ekleyeceğim inşallah.

Metnin başlığında “Ahlak Haricinden” derken ahlak ilkelerinin etkisinden kalmadan dışından bakmak demek... Aslında bu, felsefede başlı başına bir bilim dalıdır; Metaetik.. “Meta” Yunanca “haricinden/dışından” demek, Meta-Etik ise Etik dışından..

Bilimde Etik; ahlak, töre, yasa, gelenek görenek gibi unsurları araştıran bir bilim dalıdır.. Metaetik ise bu ilkelere haricinden bakarak sebebini sorgular.

Nietzsche'nin yaşadığı dönemde Etik ve Ahlak kavramları aynı anlamda kullanılıyordu. Dolayısıyla “Außermoralisch” kavramını bugün başlı başına bir felsefe dalı olan “Metaetik” anlamında kullanır..

Yazının bu kısmı acaip manyak bir metafor, kafayı yedim!!

“... Doğa çoğu şeyi ondan sır gibi saklamıyor mu, üstelik gövdesinin tam üstünde; onu, bağırsakların kıvrımlarından, kan ırmaklarının gürültüsünden, sarmaşık liflerin hareketlerinden uzakta, görkemli ve yanıltıcı bir bilinç zindanına sürgün edip mahpus tutmak için! Anahtarı da fırlatıp attı: bahtsız merak, bilinç zindanının çatlaklarından dışarıya ve aşağıya bir bakmaya görsün. O vakit, insanın; acımasız, tamahkâr, doymak bilmez, kan dökücü kısmı üstünde demlendiğini görecek. Gafletin verdiği rehavetle adeta bir kaplanın sırtında rüyaya dalmış gibidir. Cümle alem adına, bu konstelasyon içinde hakikate yönelik arzu nereden geliyor! ..”

“Bilmediğimizi biliriz ancak felsefe bizi bilmeye yönlendirir.” Sokrates

“Bilinçsizlik, Sokrates'in bilmediğinden büyüktür.” Nietzsche