RaBiA
Asistan
Soru : Bilindigi üzere, ögle, ikindi namazlarinda gizli; aksam, yatsi ve sabah namazlarinda âsikâre okumak imamlar için vâciptir. Yalniz kilanlar ise, gündüz ayni sekilde gizli okumalari vâcipken gecede muhayyer olurlar. Isterlerse tek baslarina imam gibi sesli okuyarak kilabilirler. Hattâ melekleri cemaat kabul ederek onlara imam olmayi dahi niyet edebilirler. Okuyucum bunu merak etmis, yazdigi mektubunda diyor ki: — Ögle ve ikindi namazlarinda neden sessiz; aksam, yatsi ve sabah namazlarinda sesli okunuyor? Neden böyledir?
Cevap : Okuyucumun sualine etrafli cevap verebilmek için namazin Mi’râc gecesinde farz kilindigi günlerde Mekke’de Müslümanlarin mâruz bulundugu tazyike bir göz atmak gerekecek.
Mi’râc’dan dönen Resûlüllah Aleyhisselâm, farz olarak bes vakit namazi kilmaya basladigi günlerde Mekke müsrikleri çok insafsiz davraniyorlardi. Namazlarda yaklasiyor, okunan âyetleri dinliyor, sonra uzaklasip alay mevzuu ediyorlardi. Hattâ âyetlerle kendi düzmece siirlerini de karistiriyor, insanlari yaniltmaya ugrasiyorlardi.
Müsriklerin namazda sesli okunan âyetleri dinleyip alay mevzuu etmeleri Müslümanlari ve Resûl-i Ekrem Hazretlerini üzüyordu. Iste bugünlerde Isrâ sûresinin (110)’uncu âyeti nâzil oldu. Bu âyette Rabbimiz, gündüz namazlarinda gizli, gece namazlarinda ise sesli okumasini isaret ediyordu.
Âyetin isaretine hemen uyan Resûlüllah Hazretleri, ögle ve ikindi namazlarinda sessiz okumaya basladi. Bundan sonra yine toplanan müsrikler, artik, birsey isitemiyor, istihza edecek okuyus duyamiyorlardi.
Aksam namazlarinda ise yemekte bulunuyorlar, yatsi ve sabahta da uykudan ayrilamadiklarindan dinlemeye gelemiyorlardi. Böylece gündüz namazlari gizli okuyus sebebiyle onlarin eziyetinden kurtulurken, gece namazlari da mesguliyetleri sebebiyle mahfuz kaliyordu.
Anlasiliyor ki, ilk namazlarda okumalar gece gündüz sesli idi. Ancak müsriklerin bu tutumundan Rabbimiz gündüz namazlarinda sessiz, gece namazlarinda ise sesli okumayi emretmis; Resûl-i Ekrem Efendimiz de emri aynen tatbik etmisti.
Ancak Cuma ve Bayram namazlarinda, gündüz oldugu halde, yine sesli okunagelmistir.
Çünkü Cuma namazi Resûl-i Ekrem Efendimizin Medine’ye hicreti haftasinda farz kilinmistir. Bayram namazlari ise daha sonra Medine hayatinin ikinci senesinden itibaren vâcip olmustur.
Böylece bu namazlarin kilindigi devrede müsrik eziyeti bahis mevzuu olmamistir. Müslümanlar kuvvet bulmus, Medine halki duruma hâkim olmus, Cuma ve Bayram namazlarindaki okuyuslariyla alay ettirecek zâfiyetten kurtulmuslardir. Ancak Mekke müsriklerinin ilk Müslümanlara neler ettiklerinin bilinmesi için, durum kiyâmete kadar yasayacak insanlarin ibretine sunulmus, gündüz namazlarinda gizli okunmasi emri bu hikmetle ibkâ edilmistir. Elbette baska hikmetleri de vardir. Ancak müsriklerin ilk Müslümanlara yaptiklarini hatirlamak bakimindan bundaki ibretler akla ilk gelendir.
Ahmed Şahin
