Ehl-i Sünnet
Kıdemli Üye
- Katılım
- 5 Şub 2011
- Mesajlar
- 3,061
- Tepkime puanı
- 139
- Puanları
- 0
Soru: Kuru üzümün hafızayı kuvvetlendirdiğine dair söylemler var. Bu konuda sahih bir hadis mevcut mudur?
Cevap: Üzümün tarihi çok eskidir, hatta üzüm çubuğunu ilk önce tufandan sonra Nuh (as)'ın diktiği rivayet edilmektedir (1).
Peygamber (SAV) zamanın-da, bir sayfiye şehri olan Tâifin üzüm bağlan ve üzümleri pek meşhurdu. Tâif dönüşünde Peygamber (SAV)’a üzüm ikram edilmiştir. Nitekim meyveler içinde üzüm ve karpuzu çok severdi.” (2).
Kuru üzümle ilgili olarak sağlam olmayan iki hadis rivâyet edilmiştir. Birisi: “Kuru üzüm ne güzel yiyecektir, ağız kokusunu güzelleştirir ve balgamı eritir” hadîsi, diğeri de: “Kuru üzüm ne güzel yiyecektir, sertliği giderir, sinirleri kuvvetlendirir, öfkeyi yatıştırır, rengi netleştirir ve ağız kokusunu güzelleştirir”, hadisidir ki, bu konuda Peygamber efendimizden sahih bir hadis rivâyet edilmemiştir (3).
Yine “Resulullah Efendimiz (asm)’in suda kurum üzümü ıslattığı ve bunu bir iki hatta üç gün içip, daha sonra da hizmetçilerine içirdiği”, "Her kim hergün yirmibir adet kuru üzüm yerse önemli bir hastalıkla karşılaşmaz" (4) şeklinde rivayetler vardır.
Firûzâbadî uydurma hadisler hakkındaki bazı genel hükümleri açıklamak için tahsis ettiği Sifrü's Saade kitabının Hatime bölümünde (s.150) şöyle diyor: "Mercimek, bakla, peynir, ceviz, patlıcan, nar ve kuru üzümün fazileti babında hiçbir şey sahih olmamıştır. Zındıklar —Allah onları rüsvay eylesin- bu konularda hadisler uydurmuşlar ve İslâm’ı lekelemek için bu uydurdukları uydurma hadisleri muhaddislerin kitaplarına karıştırmışlardır (5).
Tıbbi olarak baktığımızda ise: kuru üzüm ve içeriğindeki birtakım etken maddelerin; insülin hormonu aracılığıyla vücuttaki şeker dengesini sağladığı (6), vücuttaki oksidan dediğimiz zararlı bileşiklere karşı antioksan etkili olduğu (7), göz sağlığı üzerine yararlı olduğu (8) ve hatta prostat kanseri üzerine koruyucu etkisi olduğu (9) yapılan çalışmalarda gösterilmişse de hafıza üzerine kesin olarak yararlı etkisini gösteren çalışmaya rastlayamadık.
Her ne kadar bu konudaki hadislerin mevzu (uydurma) olduğu bilinmesi, tıbbi olarak da hafızaya faydasının kesin olarak bilinmemesine rağmen, âlimlerin tecrübe ve görüşleri doğrultusunda (10, 11) bir sünneti eda etme düşüncesi olmaksızın ve yukarıda zikredilen uydurma rivayetlere binaen özel bir terkiple uygulanmaması koşuluyla tabiki kuru üzüm yemek faydalıdır.
Şüphesiz Allah en doğruyu bilendir.
Kaynaklar:
1. Faik 1/1254.
2. K. Ummal 7/18204; K. Hakayık 2/ 140.
3. İbn Kayyim el-Cevziyye. Tıbbi Nebevi. Hikmet Neşriyat, İstanbul 2004. Terc: Yusuf Ertuğrul. s. 420-1.
4. Bu sözün Hz. Ali’ye ait olduğu nispet edilir. Bkz. Ebu Nuaym, et-Tıbbu’n-Nebevî, (Escurial nüshası), 137b; İbnu’s-Sünnî, et-Tıbbu’n-Nebevî, 66b; Ahmed b. Yûsuf et-Tifâşî, el-Vâfi bi’t-Tıbbı’ş-Şâfî (Eş-Şifâ fi't- Tıbbı'l-Müsned ani's-Seyyidi'l-Mustafa); es-Suyûtî, İtmâmu’d-dirâye li kurrâi’n-nikâye, Beyrut 1985, 19a.
5. Aliyyü'l-Kari, Uydurma Olduğunda İttifak Edilen Hadisler. İnkılab Yayınları, İstanbul. 2015. Tahkik: Abdülfettah Ebu Gudde, Terc: Dr. Halil İbrahim Kutlay. 76. hadisin dipnotu.
6. Williamson G1, Carughi A. Polyphenol content and health benefits of raisins. Nutr Res. 2010 Aug;30(8):511-9. doi: 10.1016/j.nutres.2010.07.005.
7. Karakaya S 1, El SN, Taş AA. Antioxidant activity of some foods containing phenolic compounds. Int J Food Sci Nutr. 2001 Nov;52(6):501-8.
8. Cho E 1, Seddon JM, Rosner B, Willett WC , Hankinson SE . Prospective study of intake of fruits, vegetables, vitamins, and carotenoids and risk of age-related maculopathy. Arch Ophthalmol. 2004 Jun;122(6):883-92.
9. Schuurman AG1, Goldbohm RA, Dorant E, van den Brandt PA. Vegetable and fruit consumption and prostate cancer risk: a cohort study in The Netherlands. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 1998 Aug;7(8):673-80.
10. Ali Rıza Karabulut. Tıbbi Nebevi Ansiklopedisi, Esat Ayata Akabe Ktabevi, Kayseri 2009. c. 2, s. 440-1.
11. "Her kim hadis ezberlemek isterse, kuru üzüm yesin!" (İmam Zührî); “Kuru üzümün çekirdeği dert, eti dermandır.” (Mansur, dedesi Abdullah Ibn-i Abbas (rh.a)’dan rivayetle); “Her gün kuru üzüm, fıstık içi ve biberiyye yiyen kimsenin hafızası gelişir." (Abdullatîf b. Yûsuf el-Bağdâdî, el-Erba'ûn fi't-Tıbbı'n-Nebevî. s. 113)
Cevap: Üzümün tarihi çok eskidir, hatta üzüm çubuğunu ilk önce tufandan sonra Nuh (as)'ın diktiği rivayet edilmektedir (1).
Peygamber (SAV) zamanın-da, bir sayfiye şehri olan Tâifin üzüm bağlan ve üzümleri pek meşhurdu. Tâif dönüşünde Peygamber (SAV)’a üzüm ikram edilmiştir. Nitekim meyveler içinde üzüm ve karpuzu çok severdi.” (2).
Kuru üzümle ilgili olarak sağlam olmayan iki hadis rivâyet edilmiştir. Birisi: “Kuru üzüm ne güzel yiyecektir, ağız kokusunu güzelleştirir ve balgamı eritir” hadîsi, diğeri de: “Kuru üzüm ne güzel yiyecektir, sertliği giderir, sinirleri kuvvetlendirir, öfkeyi yatıştırır, rengi netleştirir ve ağız kokusunu güzelleştirir”, hadisidir ki, bu konuda Peygamber efendimizden sahih bir hadis rivâyet edilmemiştir (3).
Yine “Resulullah Efendimiz (asm)’in suda kurum üzümü ıslattığı ve bunu bir iki hatta üç gün içip, daha sonra da hizmetçilerine içirdiği”, "Her kim hergün yirmibir adet kuru üzüm yerse önemli bir hastalıkla karşılaşmaz" (4) şeklinde rivayetler vardır.
Firûzâbadî uydurma hadisler hakkındaki bazı genel hükümleri açıklamak için tahsis ettiği Sifrü's Saade kitabının Hatime bölümünde (s.150) şöyle diyor: "Mercimek, bakla, peynir, ceviz, patlıcan, nar ve kuru üzümün fazileti babında hiçbir şey sahih olmamıştır. Zındıklar —Allah onları rüsvay eylesin- bu konularda hadisler uydurmuşlar ve İslâm’ı lekelemek için bu uydurdukları uydurma hadisleri muhaddislerin kitaplarına karıştırmışlardır (5).
Tıbbi olarak baktığımızda ise: kuru üzüm ve içeriğindeki birtakım etken maddelerin; insülin hormonu aracılığıyla vücuttaki şeker dengesini sağladığı (6), vücuttaki oksidan dediğimiz zararlı bileşiklere karşı antioksan etkili olduğu (7), göz sağlığı üzerine yararlı olduğu (8) ve hatta prostat kanseri üzerine koruyucu etkisi olduğu (9) yapılan çalışmalarda gösterilmişse de hafıza üzerine kesin olarak yararlı etkisini gösteren çalışmaya rastlayamadık.
Her ne kadar bu konudaki hadislerin mevzu (uydurma) olduğu bilinmesi, tıbbi olarak da hafızaya faydasının kesin olarak bilinmemesine rağmen, âlimlerin tecrübe ve görüşleri doğrultusunda (10, 11) bir sünneti eda etme düşüncesi olmaksızın ve yukarıda zikredilen uydurma rivayetlere binaen özel bir terkiple uygulanmaması koşuluyla tabiki kuru üzüm yemek faydalıdır.
Şüphesiz Allah en doğruyu bilendir.
Ebu Taha bin Mahmud
13 Zilkade 1438
(m. 05 Ağustos 2017)
13 Zilkade 1438
(m. 05 Ağustos 2017)
Kaynaklar:
1. Faik 1/1254.
2. K. Ummal 7/18204; K. Hakayık 2/ 140.
3. İbn Kayyim el-Cevziyye. Tıbbi Nebevi. Hikmet Neşriyat, İstanbul 2004. Terc: Yusuf Ertuğrul. s. 420-1.
4. Bu sözün Hz. Ali’ye ait olduğu nispet edilir. Bkz. Ebu Nuaym, et-Tıbbu’n-Nebevî, (Escurial nüshası), 137b; İbnu’s-Sünnî, et-Tıbbu’n-Nebevî, 66b; Ahmed b. Yûsuf et-Tifâşî, el-Vâfi bi’t-Tıbbı’ş-Şâfî (Eş-Şifâ fi't- Tıbbı'l-Müsned ani's-Seyyidi'l-Mustafa); es-Suyûtî, İtmâmu’d-dirâye li kurrâi’n-nikâye, Beyrut 1985, 19a.
5. Aliyyü'l-Kari, Uydurma Olduğunda İttifak Edilen Hadisler. İnkılab Yayınları, İstanbul. 2015. Tahkik: Abdülfettah Ebu Gudde, Terc: Dr. Halil İbrahim Kutlay. 76. hadisin dipnotu.
6. Williamson G1, Carughi A. Polyphenol content and health benefits of raisins. Nutr Res. 2010 Aug;30(8):511-9. doi: 10.1016/j.nutres.2010.07.005.
7. Karakaya S 1, El SN, Taş AA. Antioxidant activity of some foods containing phenolic compounds. Int J Food Sci Nutr. 2001 Nov;52(6):501-8.
8. Cho E 1, Seddon JM, Rosner B, Willett WC , Hankinson SE . Prospective study of intake of fruits, vegetables, vitamins, and carotenoids and risk of age-related maculopathy. Arch Ophthalmol. 2004 Jun;122(6):883-92.
9. Schuurman AG1, Goldbohm RA, Dorant E, van den Brandt PA. Vegetable and fruit consumption and prostate cancer risk: a cohort study in The Netherlands. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 1998 Aug;7(8):673-80.
10. Ali Rıza Karabulut. Tıbbi Nebevi Ansiklopedisi, Esat Ayata Akabe Ktabevi, Kayseri 2009. c. 2, s. 440-1.
11. "Her kim hadis ezberlemek isterse, kuru üzüm yesin!" (İmam Zührî); “Kuru üzümün çekirdeği dert, eti dermandır.” (Mansur, dedesi Abdullah Ibn-i Abbas (rh.a)’dan rivayetle); “Her gün kuru üzüm, fıstık içi ve biberiyye yiyen kimsenin hafızası gelişir." (Abdullatîf b. Yûsuf el-Bağdâdî, el-Erba'ûn fi't-Tıbbı'n-Nebevî. s. 113)