Gökhan Özcan / Ruh Yordamı

Gökhan Özcan 80li yıllardan beri gönüllerde taht olmasa da tadı yerinde bir şezlong kurmuş bir yazarımız.
Ondan ne güzel metinler okuduk. Hakan Albayrak çetesinin sihirli adamı. Ümit neslinin efsane dergisi Selam dergisinde Altışikiden Tavşan kitabındaki metinlerini okuduk. Sene 88-90.
Hiçbişey isimli tadı unutulmaz öykü kitabı. Küçük Prens ile Oğuz Atay arasında muzip bir yazar düşünün. Muzip ve biraz da kırılgan. Biraz da mutlu. Biraz da sessiz mi sessiz. İzlenim dergisinde Ters Köşe. Sonra Yeni Şafaklı yıllar. Kozasını orda sessizce örüyor Gökhan Özcan.
Onu bilenler biliyor.



http://www.dunyabizim.com/news_detail.php?id=5054




Baskı Tarihi: Kasım 2010


Espri, bilgelik ve zerafet.

Hepsi, elinizdeki Serçe Parmağı'nda

Kült kitap Hiçbişey'in yazarı geri döndü Hem de, 21. yüzyıl koşullarında hayatta kalmayı başaranların, mutlaka okuması gereken hikayelerle

İlkokul aşkınızı yıllar sonra bulmanın ideal yöntemleri nelerdir?

Issız bir gezegene düştüğünüzde nelere dikkat etmelisiniz?

Çantasında insan kalbi taşıyan bir kadına nasıl davranılmalı?

Bu sorularla başedebilmek için bir Serçe Parmağı'nız olmalı.

Şaka bir yana, çok komik.

Öykü benim için daha önde!


Gökhan Özcan denemelerinin yeni öykü kitabından önce çıkmasını istememiş yıllardır..



O, ilk defa İstanbul’da bir söyleşiye katılıyor değil de sanki daima yanımızdaymış gibiydi. Samimi ve içten üslubuyla okuyucularının karşısına çıktı Edebiyat Mevsimi’nde. Gökhan Özcan bir devrin, özellikle de orta kuşağın, etkisini üzerinden atamadığı, bir zamanlar Zaman gazetesinde daha sonra ‘ters köşe’ye yatıran yazılarıyla Yeni Şafak’ta, bir döneminde Gerçek Hayat’ımızın tam ortasında ve o unutulmayan ekibiyle “Selam”dan kelamıyla var oldu aramızda. Gökhan Özcan, bugün yazın hayatına Yeni Şafak gazetesindeki köşe yazıları ve son olarak edebiyatımıza “Serçe Parmağı” öykü kitabını da ekleyerek devam ediyor.
Özcan, 6 Aralık pazartesi günü açılışı yapılan 2. Edebiyat Mevsimi’nin 2. Gününde Asım Gültekin’in düzenlediği “Mürekkebi Kurumadan” isimli programa yeni çıkan öykü kitabı “Serçe Parmağı” ile katıldı. Asım Gültekin’in soruları ve Gökhan Özcan’ın geçmiş yazın hayatından, edebiyatın “Serçe Parmağı”ndan, öykü yazmaya olan tutkusu yüzünden başka eser vermekten kaçmasından, fotoğrafçılığından, geçmişindeki sinemaseverliğinden özel yaşamına kadar birçok alt başlığa ayrılabilecek konularda okuyucularını bazen güldürdü, bazen düşündürdü. En önemlisi her Gökhan Özcan okuyucusunun onu özlediği ve bu yüzden bir anını bile kaçırmadan dinlediği unutulmaz bir söyleşi gerçekleştirildi.


Her zaman öykücü
Gökhan Özcan söyleşide yazın hayatında okuyucu kitlesine sahip ender sayılabilecek yazarlardan biri olarak öykücü kimliği ve öykü kitabının yazılma serüveni üzerine şunları söyledi: “Ben yazı yazan biri olarak kendimi her zaman bir ‘öykücü’ olarak gördüm. Öykü dışında bir şey yazmasam da olurdu diye düşünüyorum. Bu sebepledir ki ilk öykü kitabım olan ‘Hiçbişey’ 1990 yılında neşredildi. O eserim çıktığı günden bugüne dek 20 yıl boyunca ara ara öyküler yazdım. Yeni bir eser çıkarabilmek için yazdığım öykülerin belirli bir seviyeye gelmesini bekledim. Bu süre içerisinde gazete veya dergi yazılarımdan birkaç kitabım çıktı. Fakat ben artık bir öykü kitabı çıkması gerektiğine karar vermiştim. Bu kararın üzerinden 10 yıl geçti ama 20 yıl sonra bu kitap –Serçe Parmağı- çıktı. Farklı tür yazılar üzerine eğilmekten kaçındığım bir dönem oldu. Çünkü ‘Hiçbişey’den sonra başka bir öykü kitabı çıkaramam diye korktum.”
Asım Gültekin’in “öykü kitabı yazma sürecine farklı türde kitaplar yazmaktan kaçındığınızı açıkladınız. Bundan sonraki dönemde Gökhan Özcan’ın yeni kitapları daha kısa sürede okuyucularıyla buluşacak diyebilir miyiz?” sorusuna karşılık; Özcan, daha önce gazete ve dergide yayımladığı yazılarını neşretmeye uygun olup olmadıklarını öğrenebilmek için bir okuyucu gözüyle tekrar okuduktan sonra yeni bir kitap çıkarabilme konusunda düşüneceğini ama bu soruya şu hali hazırda net bir cevap veremeyeceğini ifade etti.
Gökhan Özcan’ın eserlerinin kitaplaşma süreci uzun sürmüştür. Gökhan Özcan bu konuda kendi özeleştirisini de yaptı: “Kitapların neşredilme süresinin uzamasında biraz tembelliğin de payı vardır diye düşünüyorum. Benim gördüğüm kadarıyla yayın piyasasında bir parça heyecan eksikliği var. Açıkça söylemek gerekirse ilk kitabım yayımlandığında nerdeyse matbaada yatıp kalkmıştım. O dönemde herkeste bu heyecanı görebiliyorduk. Sanırım zaman içerisinde bu, artık bir iş olmaktan çıkıyor. Bu duruma da alışmak gerektiğini düşünüyorum.”


Benim dilim bu ve böyle yazabiliyorum
‘Serçe Parmağı’ üzerinde Asım Gültekin şunları ifade etti: “Bu eserde farklı tarzlarda yazılmış öyküleri görüyoruz. Gökhan Özcan’ın bildiğimiz ironik üslubunun bulunduğu öyküler var. Bunun yanında kelime oyunlarının bulunduğu öyküler, duygusal öyküler de var. Serçe Parmağı’ndaki öykülerin uzun yıllar içerisinde yazılmış öykülerin bir araya gelmesinden oluştuğu hissedilebiliyor. Gökhan Özcan’ın daha çok öykü yazmasını tetikleyebilecek ne yapmak gerekir?”
Özcan, Gültekin’in sözleri üzerine şöyle konuştu: “Kendi dilim ve üslubum ile birlikte farklı yazım tekniklerine de değinmek gerekir. Benim ilk öykü kitabım da benzer sıçramalarla oluşmuştur. Hatta ben bunun üzerine ilk kitabımı üç bölüme ayırmak durumunda kalmıştım. Mümkün olduğunca kategorilere ayırmaya çalışmıştım. Serçe Parmağı’nda böyle bir ayrım yapmadım fakat yine belli sıçramalar görmek mümkün. Farklı tarzlarda hikâyeleri buluşturmam benim yazma biçimimle alakalı diye düşünüyorum. Ben yazarken bir cümleyi bile yazmak için uzun bir süre bekleyebiliyorum. Yazdığım yazıyı ben bile merak etmek istiyorum acaba sonunda ortaya ne çıkacak diye. Buna Batı’da ‘bilinçakışı’ diyorlar. Bu kavram ‘kendini yazının akışına bırakmak’ diye tarif edilebilir. Böyle olduğunda birçok dil bir aradaymış gibi görülebilir. Ama bunun yanında ben zaten birçok işi bir arada yapıyorum yıllardır. Bu işlere örnekler verecek olursam; metin yazarlığı, gazete yazarlığı, çocuk edebiyatı, senaryo, reklam metni yazarlığı, siyasi metin yazarlığı, radyo vs. Bu durum farklı bakış açılarını yakalama ve farklı düşünebilme yetisi de kazandırıyor zamanla. Her şeyden öte çok disiplinli bir yazar sayılmam. Her zaman dağınık sıçramalarla gelişen, bir parça görsel unsurları da yazıya yedirmeye çalışıyorum. Sanıyorum bu durum çağın da getirdiği dağınık hallerden geliyor. Çok tasvip etmediğim bir hal haline gelse de benim de dilim bu ve böyle yazabiliyorum.”
Görsellik sinemada başlar
Gökhan Özcan konuşmasında, yayımladığı iki öykü kitabından sonra yeni bir döneme geçmek istediğini de belirtti ve gelecekte yapmak istediği hikâyeciliği şöyle tanımladı: “Bugüne dek öykülerimde genellikle modern hayatlarda modern insanın üzüntülerini, yalnızlıklarını, kırgınlıklarını, isyanlarını, öfkelerini anlatmaya çalıştım. Bundan sonra insanın fikri yönden güzelliklerini, iyi ve güzel taraflarını konu alacak öyküler yazmak istiyorum. Fakat bunun dilinin nasıl olacağını ve nasıl yazacağımı henüz bilmiyorum. Bu dili, bu özellikleri önce kendimde bulabilirsem ve modernlikten biraz olsun sıyrılabilirsem bunu başarmak istiyorum.”
Gökhan Özcan öykücü kimliğini kendine en yakışan kimlik olarak görüyor ama sinema, fotoğraf gibi dallara da ilgisi ve hatta çalışmaları sürüyormuş. Genel anlamda sanatçıların ayrıntılar üzerinden eser yarattığı çokça bilinse de Asım Gültekin’e göre Gökhan Özcan’da ayrıntılarla uğraşma ve güçlü bir ayrıntıcılık görülüyor herkesten farklı biçimde. Bunun en açık örneğini de yazarın son dönemlerde fotoğraf üzerine yaptığı çalışmalar oluşturuyor. Gökhan Özcan fotoğraf ve sinema üzerindeki ilgi ve alakasının dününü ve bugününü şu sözleriyle dinleyicilerle paylaştı:
“Benim fotoğraf ile ilgimin temelinde sinemalar yatar. Küçükken yazlık sinemalara giderdik. Hatta şimdilerde de yazlık sinemaların yeniden olmasını çok istiyorum. Görsel alanlarla ile ilgim böyle başladı. Hatta çok uzun bir süre de ‘sinemacı’ veya ‘yönetmen’ olmayı istedim. Sinema-TV enstitüsüne gitmem gerekiyordu o dönem. Fakat sınavlarda bu bölümleri ayrı ayrı yapıyorlardı. Yani birinci sınavın sonucuyla oraya başvurduğunuz da ikinci sınava girme hakkınızı kaybediyordunuz. Daha sonra da sınavı kazanamazsanız yerleşemiyorsunuz ve ortada kalıyordunuz. Ben de bu riske giremedim ve ‘gazetecilik’ okudum. Fotoğrafçılık ilgim eski de olsa ilk denemelerimi okulda bir ders alıyordum ve o sıralar yapma fırsatım oldu. Son 4-5 yıldır ise düzenli olarak fotoğraf çekmeye başladım. O görüntüyü bir çerçeve içinde görebilme hevesiyle bugüne kadar geldik. Bu işe de geç başlamamın sebebiyle olacaktır ki belli temalara ayırmadan her türlü fotoğraf çekiyorum. Fakat çektiğim fotoğrafları düzenleme safhasını henüz tam anlamıyla gerçekleştiremedim. Hayatım da düzensiz olduğum alanlardan biri daha budur sanırım. “
Gökhan Özcan ayrıntıları yakalamak adına öyküden başka fotoğrafçılık alanında da yol almakta olduğunu söyledi. Dinleyiciler Gökhan Özcan’dan ilerleyen zamanda bir fotoğraf sergisi yapmasını da dilediler. Özcan ayrıntılarla olan bu güçlü ilişkinin sessiz ve az konuşan insanlarda daha fazla görüldüğünü ifade eden sözleriyle konuşmasına devam etti: “Sessiz oturan, çok fazla konuşmayan, yalnız mikrofon önünde değil normal hayatımda da çok az konuşurum. Vaktiyle Ankara’da bir Sakarya Çay Ocağı vardı. Arkadaşlarla orada buluşur sohbet ederdik vakit buldukça. Arkadaşlar beni işaret ederek şöyle derlerdi : “Bırakacağınız falan bir not varsa onun üzerine yapıştırın burada en sabit şey o.” İşte böyle olunca, bir yerde saatlerce boş boş oturuyorsanız detaylar haliyle sizin eğlenceniz haline geliyor.”
Hareketsizlik mecburiyeti getirir, hareket ise seçenekleri
Tembel bir yanının da olduğunu itiraf eden Gökhan Özcan, evlendikten sonra bu dağınık ve düzensiz hayattan biraz olsun sıyrıldığını da söyledi. 40 yaşında evlendiğini ifade eden yazar, bekârken yaşadığı bir anı dinleyicileri kahkahaya boğdu: “Bir başka tembel arkadaşımla aynı evde kalıyorduk. Bir televizyonumuz vardı ve kumandası yoktu. Oturmadan önce bir kanalı açar mecburen bütün gece aynı kanalı seyrederdik. “ Dinleyicilerle paylaştığı bu anı onu tembel gibi gösterse de kimi zaman geceler boyu çalıştığını, bitirmesi gereken yazılar için bir gün boyunca aralıksız uğraştığını da ifade eden Özcan hatta fotoğraf çekerken doğada çıkılmaması gereken yerlere bile çıkıp deklanşörün sesini duymak istediğini anlatırken insanın heyecanlandığı şeylerde tembelliğe düşmeyeceğini sözlerine ekledi.
Belirli sürelerde yazı yazma zorunluluğunun yazarı sıkıntıya soktuğunu belirten Gökhan Özcan, çoğu gazete yazarında yazı yetiştirme sorununun olduğuna işaret etti. Gazete yazarlığını önemsediğini fakat elinde olsa gazete yazarlığı yapmayacağını da belirtti.
Gökhan Özcan söyleşinin son bölümünde öykücülüğünde bir dönemi kapattığını ve yeni dönemde daha farklı bir anlayış ile yazacağını destekler nitelikte konuştu. Kitaptaki son öykü Canan sorulunca, öyle öyküler yazacağım sanırım dedi. İsmet Özel’in şiirinden de bir alıntı yaparak şöyle dedi: “Uzun yola çıkmaya hüküm giydim.”


http://www.dunyabizim.com/news_detail.php?id=5065

Güzel yazar güzel kitap

İronik anlatılar durağı Serçe Parmağı

Anlatılarının neciliği, nasıllığı ne olursa olsun, Gökhan Özcan okumak, kanaatimce bir ayrıcalıktır ve okuyanda mutlaka bir farkındalık, tiryakilik yapacaktır. Bu anlatılar, bir şiir olacak kadar kıymetli "insan gülümsemeyi ertelememeli fotoğraflarda" ifadesi için bile okunabilir


TURAN KARAKAŞ
Yayımlanışının üzerinden yirmi yıl geçmiş olmasına rağmen, maalesef hâlâ okuyamadığım Hiçbişey müellifi Gökhan Özcan'ın ikinci 'öykü kitabı' Serçe Parmağı , bilinen öykü tanımına uymayan, yeni ve tabir doğruysa bir çeşit "aykırı" anlatılardan oluşuyor. (Diğer yazdıklarından da anladığım kadarıyla, yazar yaşama pratiklerini de bu "aykırılık" yahut bir nevi "özgelik" üzerine konumlamış olmalı. Bu yeni kitaptaki "Robinson" anlatısında bu "özgeliği" şu cümlede fark ederiz: "ben bomboş kalmış bir gezegende, kafasının içinde, ruhunun içinde, kalbinin içinde, sonsuz bir kalabalıkla baş başa yaşayan ve ruhu bulduğu her bahaneyle parçalanmakta olan bir adamım." Yine aynı anlatıdaki 'bir gezegende yaşayan tek insan olmak' arzusu da, bu farkındalığa bir işarettir.) İlk kitaba şimdiye kadar ulaşamamanın verdiği tedirginlikle acele ettim ve Serçe Parmağı'nı daha mürekkebi kurumadan okudum.Kitaptaki 22 metnin hemen çoğuna, öykü yerine, bana kalsa "anlatı" adı verilmeliydi. Bir kısmı da, yine bana sorarsanız, denemeye daha yakın yazılar.
Bunu söylerken, bugün öykünün sınırlarının oldukça genişlediğini unutmuş değilim. Öyle ki, insanın her durumu, devinimi, hayatının her ânı bütün gözenekleriyle girmektedir öyküye. Öykü yazarı, eskiden olduğu gibi, bize sadece sonu merakla beklenen tatlı tatlı olaylar nakletmiyor, kişileri birer birer ayırt edilen bir "hikâye" anlatmıyor. Yaşadığımız veya insan tekinin yaşayabileceği her durumu 'öykülüyor'. Zaman zaman filozofik bir bakışla, belki sezgiyle insanlık hâllerini; ilişkileri, davranışları zihniyetleri, hatta niyetleri sorguluyor. İnsan soyunun ezeli sorularına yenilerini ekleyerek hayatı ve onun birincil öznesi olan insanı tanımamıza yardımcı oluyor. Belki tam aksine soruları iyice karmaşık hâle sokuyor, zihinleri bulandırıyor. (İyi de ediyor.) Fakat her hâlükârda, her öykü milyon yüzlü insanın bir cephesine ışık düşürüyor.
Gökhan Özcan'ın öykülerine gelince, hayatın her kıvrımına eğilen bir dikkatle ve tüm hâlleriyle birlikte daha çok insanın açgözlülüğü, aptallığı, çaresizliği öne çıkarılıyor bu metinlerde. Bazılarını okurken bir acı yerleşiyor içimize aniden, bir hüzün sararıyor. Bu anda, tabii, aptallığına gülemiyoruz insanın; yine acziyetine yazıklanıyoruz. "Tam bir zavallı" gibi görünüyor öykünün fotoğrafında kişioğlu. Gökhan Özcan'ın o güzel ifadesiyle "zavallı insanoğlunun, zavallı insanoğlu gibi çıkmış bütün fotoğraflarını ortaya seriyor" bu metinler. Bu yüzden, bir taraftan sınırlarını genişleten öykü, diğer yandan ucu kapalı bir noktaya sıkışıyor, insanın çaresizliğine.



Gerçekle gerçeküstü içiçe

Serçe Parmağı'nda yer alan metinlerin ilk ikisini ("İçinden Geçen", "Büyük Yalan Kulübü") yapı itibariyle farklı bir yere koymak gerekir. Ama hepsinde gerçekle gerçeküstü iç içe. Söz gelimi, "Büyük Yalan Kulübü"nün Bayan Fildişi adlı kişisi "bir elinde sedef işlemeli çantasını, bir elinde kalbini taşıyor"dur. Aynı öyküye adını veren "büyük yalan kulübü"nü, dünyayı temsil eden bir simge olarak düşünebiliriz. Yalansız kalan her üyenin bir daha dönmemek üzere terk ettiği gösterişli bir mekân. Yalana bulaşmadan yaşanamayan bir dünyanın gerçekliği kadar gerçek; gevşediği için düşmesinden korktuğu kulağını çıkaran adamın gerçeküstücülüğü kadar "saçma", yahut elinde taşıdığı kalbini âşığına veren kadının "çantasını açıp yeni bir kalp çıkarması" kadar ironik. Bu geçişler, şaşırtıcı anlatma biçimleri sıkça başvurulan bir yöntem olarak karşımıza çıkıyor.
Kitaptaki anlatıların kışkırtıcısını yahut kaynağını yazarın şu ifadesinde bulabiliriz: "İçimdeki her şey hiç olmadığı kadar görünür hale geliyor, keskinleşiyor... dışımı saran huzursuz uyku içimde isyanlar çıkartıyor, yaşadığım zaman boyunca hafızamda biriken ne varsa tek tek karşıma dikiliyor..." Yazarın olaylar, durumlar ve insanlar karşısında "parçalanmakta olan ruhu"nda giderek daha çok cümle birikiyor. Ona da bunları bize anlatmak kalıyor. Dikkat ediyorum, her yanı sözlerle dolu bir yazar var karşımızda. Anlatılacak "şey"lerle dolu bir yazar. Yazımızın başında da belirtmeye çalıştığımız gibi, dünya ile pek uyuşamayan bir anlatıcı. Bize anlatım yoluyla gösterdikleri alıştığımız dünyevî yaşantılara, düşünüşlere ve bilinen gerçeklere aykırı görünüyor.



Anlatıcı ahvalimizi gösterir

Gökhan Özcan'ın anlatılarında, baştaki iki öyküyü ayrı tutarsak, ayırt edilmiş, işaretlenmiş, belirli özellikleriyle zihinde yer edecek kişiler yok. Zaten, kişiler üzerinden anlatılan değil, bir anlatıcının, ahvalimizi bize gösterdiği metinler bunlar.
Anlatma temelli metinlerde var olması beklenen öğelerden ikisi de zaman ve mekândır. Bu metinlerin zamanı ve mekânı yok dense yeridir. Kitaptaki bir cümle, "Ölü Prenses ve Yedi Cüceler" anlatısı bağlamında söylenmiş olsa da, tüm metinlerdeki zaman meselesini izah ediyor gibi: "Zaman kocamış bir ev kedisi oldu ve kıvrılıp uyuklamaya başladı hayatın sıcak şiltesinde."
Şurası çok önemli, Gökhan Özcan'ın "kendisine ait kesin bir cümlesi" var. Bu "cümle", ironiyle daha da güç kazanıyor: "Küçük çocukları köşelerde kıstırıp ucu sivriltilmiş formüller saplasınlar kalplerine mesela." Bu ifade, aynı zamanda toplum olarak içine düştüğümüz şaşkınlığın, dahası aymazlığın, her şeyi gereğinden fazla önemsemenin, abartmanın kara mizahı oluyor. Yazarımız, sadece bir cümleyle dünyamızın bugünkü acayip tavrının da bir fotoğrafını çıkarabiliyor. "Sanki üstünde titreyen hiçbir şey kalmamış gibi tedbirsiz dönüyor dünya!" Benzetmelerinde ve bağdaştırmalarında da ince bir mizah dikkati çeker: "Gonkları gevşemiş duvar saatlerine benziyorsunuz yürürken", "bulup buluşturulmuş sarsak bir gülümseme", "dünyayı hareket ettikçe ses çıkaran kocaman bir çıngırağa benzeten bugünün insanları..."
"Yağmursun" başlıklı metni okuyunca, her öykücünün içinde gizlenmiş bir şair olduğuna inandım. Özcan'ın kitaptaki diğer metinlerinde de yer yer uç veren şiirsel ifadeler, söz konusu metinde iyice görünür olmaktadır. Bir mensur şiir var karşımızda adeta. "Küçük bir yağmur damlası gibi" duygulu, incelikli ve hüzünlü. "Cânân" yazısını da, romantik bir aşk şiiri gibi okuyabiliriz.
Anlatılarının neciliği, nasıllığı ne olursa olsun, Gökhan Özcan okumak, kanaatimce bir ayrıcalıktır ve okuyanda mutlaka bir farkındalık, tiryakilik yapacaktır. Bu anlatılar, bir şiir olacak kadar kıymetli "insan gülümsemeyi ertelememeli fotoğraflarda" ifadesi için bile okunabilir. Kendi cümlesini kısmen değiştirip söylersek, Özcan, kaleminden dökülen kelimelerin tınısına bile dikkat eden bir yazardır. "Endişe etmeyin, kelimelerdir yürüten insanları."


Serçe Parmağı
Gökhan Özcan