Edebi Türler: Masal | Masal Nedir - Masal Çeşitleri - Masal Özellikleri

efruz · 5 May 2010

Edebi Türler: Masal | Masal Nedir - Masal Çeşitleri - Masal Özellikleri

1. Genellikle halkın yarattığı, hayale dayanan, sözlü gelenekte yaşayan, çoğunlukla insanlar, hayvanlar ile cadı, cin, dev, peri vb. varlıkların başından geçen olağanüstü olayları anlatan edebî tür:
"Masal olsun roman olsun, ikisi de anlatı sanatıdır."- N. Cumalı.

2 . mecaz Boş, boşuna söylenmiş söz:
"Müttefikler karşı hücuma geçtikten sonra, milleti aynı masalla uyutmak olanaksızlaştı."- H. Taner.

3 . mecaz Değersiz, önemsiz şey: "Yaratıcı gücü kalmayan bir yazıcı bir masaldan başka nedir?"- H. E. Adıvar.

Masal âlemi: Doğaüstü, gerçek dışı ancak masallarda rastlanabilecek yerler.

Kocakarı masalı: Avutucu ve eğlendirici nitelikli masal.

Kurt masalı: Birini oyalamak, kendini suçsuz göstermek için ileri sürülen gereksiz, inandırıcı olmayan sözler:
"Bana gene bir sürü kurt masalı okudu."- .

Peri masalı: Kahramanlarını perilerin oluşturduğu bir tür masal.

efruz · 5 May 2010

Masal

Masal, sözlü halk hikâyesi. Olağanüstü öğe, kahraman ve olaylara yer veren yaşanmamış öykülerdir.

Masallarda yer ve zamana bağlılık yoktur. Masal terimi öncelikle, Külkedisi, Ali Baba ve Kırk Haramiler, Keloğlan gibi ulusal ve uluslararası sözlü geleneğin ürünleri olan halk öykülerini kapsar. Ama sözlü gelenekle ilişkisi olmayan edebî yönü ağır basan bazı eserler de bu türün içinde yer alır. Genellikle masallar "masal anaları" tarafından kendisini dinlemeye hazır topluluklara anlatılır. Daha sonra derlemeciler tarafından yazıya aktarılır.

İvan Tsareviç, Ateşkuşu ve Gri Kurt olarak adlandırılan Rus Halk masalı için ressam Viktor Vasnetsov tarafından yapılan bir süsleme

Tekerleme örnekleri

“ Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde!" dedikleri bir günde, memleketin birinde, insanın kıt olduğu bir yerde; develer tellâl iken, pireler berber iken, ben evimizin ortacığına oturmuş, bir anamın, bir de babamın beşiğini tıngır mıngır sallar iken, anam kaptı maşayı, babam kaptı dolmayı. Baktım maşa yakacak, dolma da saçmalayacak, korktum kaçtım. Kaçtım kaçmasına ya, bir de baktım ki ancak bir arpa boyu yol gitmişim. İşte o zaman önüme üç dükkân çıktı. Birinin çatısı, birinin kapısı, birinin de duvarı yok. Hiç durmadım, çatısı olmayan dükkâna girdim. Duvarda asılı üç tüfek gördüm. Birinin mermisi yok, biri kırık, biri sağlam. Hemen mermisi olmayanını aldım, dışarı çıktım. Az gittim uz gittim. Yol üstünde üç tavşan gördüm: Birinin canı yok, birinin bacağı kırık, birinin canı var. Son ikisine kıyamadım, gittim ölü tavşanı vurdum. Onu aldım, heybeme koydum. Hiç durmadım, az gittim, uz gittim. Yol üstünde üç dere gördüm. Birinin suyu yok, birisi kupkuru, biri de yamyaş. Suyu olmayanında tavşanı yüzdüm, ayıkladım, temizledim, bir güzelce de yıkadım. Orada durmadım, gittim. Yol üstünde önüme üç tencere geldi. Birinin dibi yok, birinin dibi delik, biri de eh, şöyle böyle sağlam. Dibi olmayan tencerede tavşanımı pişirdim. Tabak sıyırmacasına yedim, yedim. Karnım doydu doymasına ama, gözüm aç. Yaladım yuladım. Dipsiz tencereye yeniden büyük bir iştahla saldırdım. Saldırdım ya, dudaklarımda hâlâ bir lokmacığın izi yok. Orada da durmadım. Az gittim, uz gittim. Dere tepe düz gittim. Yol üstünde üç adam gördüm: Biri görür ama, topal. Biri görmez ama, sağlam. Birinde ise ne göz kalmış, ne ayak. „

“ Ben de, bu sözlerimde yalan varsa; anlatanın yalancısıyım. Anlatıcı da böyle demiş, masalcı da böyle söylemiş, derleyici de böyle derlemiş. Sonunda mavi gökten yere, üç altın elma düşmüş. Biri anlatana, biri masalcıya, birisi de derleyiciye. „

“ Derken gökten üç elma düşmüş. Biri meleğe, biri şehzadeye, biri de görüp duyduklarını anlatana. „

Masal çeşitleri

• Hayvan masalları,
• Olağan üstü ve gerçekçi masallar,
• Güldürücü masallar,
• Zincirlemeli masallar.

Hayvan masalları genellikle kısa masallardır. La fontaine masalları bu türün en güzel örnekleridir. Şeyhi’nin Har-name adlı eseri de Divan edebiyatındaki hayvan masalları türüne örnek gösterilebilir.

Olağanüstü masallarda, olağan varlıkların yanı sıra, peri, dev, ejderha gibi olağanüstü varlıklara da yer verilir.

Masallarda anlatım özellikleri

• Anlatım hiçbir engele uğramadan akıp gider. (Akıcılık)
• Gereksiz söz tekrarları yapılmaz.(Akıcılık)
• Ses akışını bozan, söylenmesi güç seslere ve kelimelere yer verilmez. (Akıcılık)
• Gereksiz ifadeler olmaz. (Duruluk - Açıklık)
• Anlaşılması güç cümleler kurulmaz. (Duruluk - Açıklık)
• Anlatım sade ve süssüz olur. (Yalınlık)
• Duygu ve düşünceler kısa ve kesin ifadelerle dile getirilir. (Yalınlık)

Masal özellikleri

1. Olağanüstü konular vardır.
2. Kahramanlar gerçeküstü özelliklere sahip olabilir.
3. Yer ve zaman belirsizdir.
4. Her masaldan bir öğüt, bir ders çıkarılabilir.
5. Masallarda kalıplaşmış bir tekerleme ile başlar.
6. Masallarda olağanüstü varlıklar (cin, peri, melek) bulunabilir.
7. Masallar kalıplaşmış tekerlemelerle biter ve sonunda mutlaka gökten üç elma düşer.
8. Masallar hep mutlu sonla biterler.
9. Niteliği ne olursa olsun her şeyiyle hayal ürünüdürler.
10. Olaya dayalı sanatsal kurmaca metinlerdir.
11. Yazılı ve sözlü edebiyat ürünüdür.

Edebi Türler: Masal | Masal Nedir - Masal Çeşitleri - Masal Özellikleri

efruz

Kıdemli Üye

efruz

Kıdemli Üye