Ehl-i Sünnet
Kıdemli Üye
- Katılım
- 5 Şub 2011
- Mesajlar
- 3,061
- Tepkime puanı
- 139
- Puanları
- 0
AMELLERİN SEVAP VE GÜNAHI NEYE GÖRE BELİRLENİYOR?
Amellerin mükellefe getireceği sevap ve günahın miktarını belirleyen pek çok etken vardır. Bunlar içinde mükellef ile ilgili olanlar olduğu gibi bizzat amelin kendisi ile ilgili olanlar da bulunmaktadır. Bu yazıda bizzat amelin kendisi ile ilgili olan hususlara temas edilecektir.
Dinde hangi amelin ne kadar sevap veya günah getireceğine ilişkin temel kural şudur:
"Sevabın çok ya da az oluşu amelden elde edilen maslahatın çokluk ve azlığına bağlıdır. Günahın çok veya az oluşu da amelin yol açtığı mefsedetin azlık ve çokluğuna bağlıdır."
Örnek verelim:
a) 100 TL sadaka vermek, 50 TL sadaka vermekten daha sevaptır; çünkü onun maslahatı diğerinden daha fazladır.
b) Çok muhtaç durumda olan bir kimseye sadaka vermek, daha az muhtaç olan birine sadaka vermekten daha sevaptır; çünkü ilk fiilin maslahatı daha çoktur.
c) Ölmekte olan bir kimseyi kurtarmanın sevabı, yorulmuş bir kimseye yardım etmenin sevabından daha fazladır; çünkü ilkinin maslahatı daha büyüktür.
Bu kuralın iki istisnası vardır:
1. Her bakımdan birbirine eşit iki fiilden biri diğerinden daha sevap veya günah olabilir.
Mesela farz olarak tutulan oruç ile nafile olarak tutulan oruç her bakımdan birbirine eşit olmakla birlikte farzın sevabı nafileden daha fazladır.
2. Maslahatı az olan bir fiil daha sevap olabilir.
Mesela dört rekâtlık farz bir namazı yolculukta iki rekât kılmanın maslahatı, dört rekât kılmaya göre daha azdır. Çünkü dört rekât kılındığında daha fazla tesbihat, rükû, secde yapılacaktır. Bununla birlikte maslahatı az olan bu fiilin sevabı daha çoktur.
(Bkz. Karafî, el-Furuk, Müessesetü'r-risâle, II, 249-251.)
Kuralın kendisi dinî hükümlerin aklî bir temele dayandığını göstermesi bakımından önemli olduğu gibi istisnalar da Allah'ın dilediği gibi hüküm verme yetkisine sahip olduğunu, dinde her zaman "akıl üstü" bir alan bulunduğunu göstermektedir. Vallahu a'lem.
(Soner Duman /12.Muharrem.1439/Pazartesi)
Amellerin mükellefe getireceği sevap ve günahın miktarını belirleyen pek çok etken vardır. Bunlar içinde mükellef ile ilgili olanlar olduğu gibi bizzat amelin kendisi ile ilgili olanlar da bulunmaktadır. Bu yazıda bizzat amelin kendisi ile ilgili olan hususlara temas edilecektir.
Dinde hangi amelin ne kadar sevap veya günah getireceğine ilişkin temel kural şudur:
"Sevabın çok ya da az oluşu amelden elde edilen maslahatın çokluk ve azlığına bağlıdır. Günahın çok veya az oluşu da amelin yol açtığı mefsedetin azlık ve çokluğuna bağlıdır."
Örnek verelim:
a) 100 TL sadaka vermek, 50 TL sadaka vermekten daha sevaptır; çünkü onun maslahatı diğerinden daha fazladır.
b) Çok muhtaç durumda olan bir kimseye sadaka vermek, daha az muhtaç olan birine sadaka vermekten daha sevaptır; çünkü ilk fiilin maslahatı daha çoktur.
c) Ölmekte olan bir kimseyi kurtarmanın sevabı, yorulmuş bir kimseye yardım etmenin sevabından daha fazladır; çünkü ilkinin maslahatı daha büyüktür.
Bu kuralın iki istisnası vardır:
1. Her bakımdan birbirine eşit iki fiilden biri diğerinden daha sevap veya günah olabilir.
Mesela farz olarak tutulan oruç ile nafile olarak tutulan oruç her bakımdan birbirine eşit olmakla birlikte farzın sevabı nafileden daha fazladır.
2. Maslahatı az olan bir fiil daha sevap olabilir.
Mesela dört rekâtlık farz bir namazı yolculukta iki rekât kılmanın maslahatı, dört rekât kılmaya göre daha azdır. Çünkü dört rekât kılındığında daha fazla tesbihat, rükû, secde yapılacaktır. Bununla birlikte maslahatı az olan bu fiilin sevabı daha çoktur.
(Bkz. Karafî, el-Furuk, Müessesetü'r-risâle, II, 249-251.)
Kuralın kendisi dinî hükümlerin aklî bir temele dayandığını göstermesi bakımından önemli olduğu gibi istisnalar da Allah'ın dilediği gibi hüküm verme yetkisine sahip olduğunu, dinde her zaman "akıl üstü" bir alan bulunduğunu göstermektedir. Vallahu a'lem.
(Soner Duman /12.Muharrem.1439/Pazartesi)